Gorakszanatha – Mistrz Hatha Jogi

Gorakhnātha, Goraksza Nātha lub Gorakha Nātha – (w sanskrycie: गोरखनाथ) – śiwaita, wielki mistrz i twórca Hatha Jogi znanej w obecnym kształcie, żyjący w północnych i zachodnich Indiach, według różnych źródeł między VIII, X/XI a nawet XIV wiekiem ery chrześcijańskiej, uczeń Matsjendranatha (urodzonego w początku X wieku lub w IX/X), mistrz Zakonu Jogi znanego jako Nāthsampradāja, nauczyciel i propagator Laja Jogi, nie tylko tradycyjnej Hatha Jogi. Jako bezpośredni uczeń Matsyendra-Natha, musiał urodzić się już w X wieku, chyba, że Matsyendra żył bardzo długo i zahaczał swoim żywym nauczaniem o pierwszą połowę XI wieku. Hatha Joga jest jak wiadomo Jogą Długowieczności, o ile jest praktykowana w jej właściwym wymiarze pracy nad równowagą i harmonią energetyczną pięciu ciał czy powłok Duszy. W tradycji urdyjskiej w Indii znany jako Jogi Pir Gorakha. Wśród muzułmańskiej społeczności Sindhi (w dzisiejszym Pakistanie) znany jest pod imieniem Datar Jamil Shah. Wszędzie uczył potężnej Hatha Jogi.

Gorkhnāth uważany jest za mahasiddhę, maharysziego, a także deifikowany jako mniejsza inkarnacja Śri Śiwa jako Siddha, Maha Jogi, szczególnie w rejonie północnych Indii i Nepalu, gdzie znajdują się liczne, poświęcone mu świątynie Jogi. Liczne szkoły Jogi w Indiach uznają Gorakszę za nauczyciela swej linii przekazu, jeśli oczywiście opierają się w istotny sposób o praktykę Hatha Jogi. Tradycyjnie wedle nauk i ksiąg indyjskich uważa się, że Guru Gorakshanath urodził się już w VIII wieku e.ch., chociaż niektórzy uważają, że urodził się setki lat później, zwykle około XI wieku. Podróżował po subkontynencie indyjskim, a opowieści o nim można znaleźć w różnych formach w kilku miejscach, w tym w Afganistanie, Beludżystanie, Pendżabie, Sindzie, Uttar Pradesh, Uttarakhand, Nepalu, Assamie, Bengalu, Kathiawarze, Maharasztrze, Karnatace, a nawet na Sri Lance. Goraksza Natha uważany jest wedle Natha Rahasya za dziewiętego Natha Yogi w linii sukcesji czyli za dziewiątego z Navanathów odnawiających prawdziwą Hatha Jogę tradycji Siddham.

Jogini należący do Zakonu znani są jako Nathowie (Nātha), Darszanī, Gorakhnāthī, a także pod w pewnym stopniu pogardliwym określeniem uknutym przez radykalnych muzułmanów (salafitów, wahabitów) – Kānfaṭa (dosłownie – 'rozdwojone uszy’ od noszonych w uszach kolczyków). Jego wielbiciele znani są również ze swej waleczności i bohaterstwa już od XIV wieku kiedy to zbrojnie występowali przeciw prześladowaniom z rąk Islamistów a także kolonialistom brytyjskim. Zapamiętajmy, Jogini, praktykujący Hatha Jogę, występowali zbrojnie przeciwko prześladowaniom z rąk islamistów i kolonialistów brytyjskich. Pewnie dlatego współcześnie, politolodzy brytyjscy i amerykańscy, anglojęzyczni, próbują zdewastować potęgę Hatha Jogi, żeby nikt nie praktykował tak mocno, iż będzie zdolny do przeciwstawiania się okupantom kolonialnym i najeźdźcom religijnym. Stąd pewne ataki na solidną Hatha Jogę z Indii kultywowaną w tradycyjny sposób przez Zakony NavaNathów…

Życiorys

Od średniowiecza Gorakhnāth jest szeroko znanym w północnych i zachodnich Indiach mistrzem Jogi, cudotwórcą i ascetą. W tradycji buddyzmu tybetańskiego uznaje się go za maga, białego maga czyli za Śukla Siddha lub Śukla Magah (Maghawan). Liczne legendy podają różne historie Ryszi Gorakhnath. Według jednej z nich Gorakhnatha miał urodzić się z krowiego łajna i został odnaleziony przez Matsjendra Nātha, który uczynił go swoim uczniem (czyli tak po polsku: znalazł i adoptował dziecko porzucone na gnojniku z krowim łajnem). W Gorakhnāth kī Goṣṭhī autorstwa Kabira, Gorakhnāth mówi o sobie, że jest synem Matsjendranātha i wnukiem Ādinātha. Według tybetańskiego lamy i uczonego, Tārānātha, Goraksza był początkowo buddystą, a nāthą i uczniem Ryszi Matsjendra Nātha został w późniejszym czasie. Jako buddysta miał być znany pod imieniem Anaṅga Vajra, niektóre źródła podają również imię Ramaṇa Vajra. W dziele Kāyabodha, którego autorem miał być sam Goraksznātha istnieją zapiski, które wskazują, że z dużym prawdopodobieństwem początkowo był rzeźnikiem (paśvārambhaka). Jeśli słowo Ārambha oznacza rytualną, ofiarną rzeź, oznaczało by to, że Goraksza przed wstąpieniem do Zakonów Nāthów nie mógł być buddystą. Poprzez praktykę Nathāmargi pod okiem swojego Guru, Goraksza osiągnął wyzwolenie, a także ogromną mądrość i magiczne moce siddhi (charyzmaty, karamat). Niby nie wiadomo dokładnie kiedy urodził się i zmarł ani w którym wieku żył, gdyż niektórzy Jogini nie podawali dat urodzin ani śmierci. Niektóre źródła podają nawet szósty wiek naszej ery, jednak najwięcej źródeł i biografów przychyla się do początku dwunastego wieku naszej ery, co także jest zbyt późno, skoro był uczniem Matsyendra Natha, który żył od nieomal początku X wieku…

Tak jak nie znana jest data narodzin Gorakhnātha, tak nie jest znana data jego śmierci. Indyjski mistyk i poeta Kabir tak opisuje jego śmierć w swoich śakhi (kronikach historycznych): „Gorakhnāth, ukochany jak Rāma, nie żyje; jego ciało nie zostało spalone [jogini grzebią zmarłych], rozłożyło się i zmieniło w glinę..” Ryszi Goraksza miał wielu znanych uczniów, którzy byli sławnymi siddhami (charyzmatykami, karamati). Wśród nich można wspomnieć sławnego jogina, świętego i cudotwórcę Bāla Nātha (Siddha Bālapāda, znany w tybetańskiej literaturze jako Jalandhara Nātha), Bhairav Nātha, Rāja Bhartṛhari, Ćarpaṭī Nāth, Gahini Nāth i innych. Stanowił inspirację i wywarł ogromny wpływ na duchowych przewodników Sikhizmu, Kabira i Guru Nanaka.

Legendy i wzmianki

Wiele legend poświęconych jest magicznym mocom siddhi jakie posiadł Goraksza. Jedną z mocy było przywracanie ludzi do życia. W jednej z opowieści król Bhartṛhari postanowił sprawdzić miłość swojej żony. W tym celu rozpuścił pogłoski o własnej śmierci. Zrozpaczona królowa zgodnie ze starym rytuałem sati popełniła samobójstwo. Król nie spodziewał się, że do tego dojdzie. Usłyszał, że Gorakhnāth potrafi rozpuścić smutek. Jogin odwiedził króla, a kiedy poznał całą historię, rozbił swoją miskę i zapłakał nad nią z takim samym żalem i desperacją jaką okazał król płacząc nad ciałem żony. Bhartṛhari ofiarował joginowi lepszą miskę, a Gorakhnath w zamian obiecał przywrócić życie jego żonie. Jednak kiedy stanęła przed nim żywa odmówił wzięcia jej w objęcia, ponieważ postanowił już wyrzec się świata i zostać joginem.

Gorakh Nāth miał także potrafić stwarzać nowe życie, jak również obdarzać potomstwem bezpłodne kobiety czyli przywracać płodność energetycznymi metodami uzdrawiania, ustawieniem polaryzacji, aby kobieta była prawdziwą kobietą. Legendy z różnych części Indii i Nepalu opowiadają również o uzdrowicielskich mocach Gorakszy, na przykład zdolności do przywracania kończyn. Miał także władzę nad żywiołami i pogodą, a także nad dzikimi bestiami i wężami. Według nepalskiej legendy, kiedy odwiedził kraj nie został przyjęty z należnym mu szacunkiem. Gorakhnāth zabrał więc chmury z nieba i usiadł na nich pogrążając się w trwającej dwanaście lat medytacji, w czasie której pozostawał całkiem nieruchomy. Ponieważ uwięził chmury, na Nepal spadła dwunastoletnia susza, takie bywają surowe kary na kraje, co się źle do Jogi i Najwyższych Mistrzów Jogi odnoszą. Suszę przerwała dopiero wizyta jego Guru, Matsjenda Nātha. Goraksza zerwał się, by oddać mu pokłon z szacunku, a wtedy chmury zostały uwolnione i urodzaj wrócił do Nepalu, wraz z deszczem. Z pomocą siddhi można bowiem wpływać nie tylko na zdrowie, płodność, ale także na klimat i pogodę, ale to trzeba się przyłożyć do solidnego tradycyjnego praktykowania Hatha Jogi, i nie wolno robić z Jogi jakiegoś szitowatego fitnessu rodem z zacofanej i antyduchowej oraz krańcowo niemoralnej Kalifornii i podobnie ciemnych od zdemonienia i satanizacji miejsc. Nepal przez 12 lat suszy na pewno został solidnie Ogniem i Słońcem oczyszczony, pewnie taki sam los czeka Kalifornię i inne okolice, które współcześnie znane są nie tylko z fałszowania Jogi ale także z niszczenia życia Mistrzom Jogi oraz wypuszczania śmieciowym treningów typu Hot, Aerial czy Wiszenie w Chustach pod szyldem Jogi, zamiast prawdziwą Jogę kultywować.

Goraksza był również w stanie bezbłędnie rozróżniać prawdę od fałszu, winę od jej braku, dobro od zła i wydawać natychmiast słuszne osądy i oceny, co dla duchowości rodem ze Wschodu jest oznaką duchowego urzeczywistnienia (nie zaś jak całkiem fałszywa i głupia postawa amerykańskiego new age, wedle której nikogo nie należy osądzać ani oceniać). Był również znany ze swojej zdolności do rzucania skutecznych klątw na ludzi niegodziwych i złych. Doskonale znał wedyjską numerologię dla alfabetu w Sanskrycie, także starą Astrologię Wedyjską, Jyotisha (Dźjotisza), w jej prastarym wydaniu, gdzie Zodiak jest ruchomy, bo znane było zjawisko precesji, i nie jest to ta sama astrologia hinduska, z jej setkami różnych nic nie wartych ayanamśah, które wskazują na brak znajomości definicji Raśi czyli Znaku Zodiaku oraz brak wiedzy o precesji. Mistrz Nathów potrafił także odczytywać znaki z dłoni i twarzy, gdyż to wszystko razem pokazuje, że poprawnie znanmy się na praktykowaniu Hatha Jogi, gdzie wiedza o Wastu także jest konieczna. Gorakszanatha kultywował tradycyjny przekaz Jogi znanej jako Śiwa Joga (Shiva Yogah) lub Mahaa Joga (Wielka Joga), gdzie mamy cztery coraz wyższe poziomy wtajemniczenia w Jogę: Mantra Joga, Hatha Joga, Laja Joga oraz Radźa Joga, skupiając się na aspektach Hatha Jogi.

Świątynie i miejsca

Jedną z bardziej znanych świątyń poświęconych Mahasiddha Gorakhnath jest Gorakhnath Nath (lub Gorakhnath Mutt), duża świątynią Nathów znajdującą się w Gorakhpur, mieście położonym nad brzegiem rzeki Rapti w północno-wschodniej części indyjskiego stanu Uttar Pradesh.

Świątynia Gorakhnatha w Gorakhpur

Region Gorakhpur wziął swą nazwę od Gorakhnatha, świętego Nath Sampradaja. Sławna świątynia zwana Gorakhnath Nath została zbudowana aby uczcić miejsce w którym praktykował jogę. Region Gorakhpur składa się z dystryktów Kushinagar, Basti, Deoria, Azamgarh położonych w Indiach oraz części nepalskiego regionu Tarai. Obszary te były i nadal są ważnymi centrami kultury wedyjskiej.

Gorakhpur było częścią sławnego królestwa Koszal. Jednym z najwcześniejszych znanych władców tego regionu ze stolicą w Ajodhja był król Ikszawaku, założyciel słonecznej dynastii z której wywodził się Rama. Jest to więc rejon z którego pochodziło dużo znanych oświeconych joginów i kszatrijów starożytności.

Świątynią Gorakhnatha w Gorakhpur zarządza obecnie religijna instytucja Gorakhnat Math, która zarządza także drugą świątynią Gorakhnatha w nepalskim dystrykcie Gorkha (kolejnym miejscu, o którym sądzi się, że swą nazwę zawdzięcza Śri Gorakhnath). Świątynia w Gorakhpur ma zawierać samadhi (grobowiec) Gorakhnatha, a także gaddi (medytacyjny tron) Gorakszy. Świątynie te są jednymi z najważniejszych religijnych miejsc w regionie.

Tysiące wielbicieli odwiedza te światynie, szczególnie w czasie Makar Sankranti (święto światła celebrowane z okazji wejścia słońca w znak Makara – Koziorożca), w czasie którego składają ofiary z ryżu dla Gorakh Nātha.

Zakon Nathów zgodnie z przykazaniem Gorakhnatha nie przestrzega zasad segregacji kastowej tak jak inne hinduistyczne grupy religijne. Stąd członek każdej kasty może służyć jako kapłan w świątyniach.

Obecnie Głównym Kapłanem świątyni jest Yogi Adityanath. Został wyznaczony na Mahanta przez swego Guru, Mahant Avaidyanatha, który zmarł 12 września 2014 i został pochowany obok swojego Guru Digvijay Natha w Świątyni Gorakhnatha.

Jedną z popularnych praktyk religijnych jest 12-krotne recytowanie Śri Gorakhnāth Czālīsā, czterdziestowersu poświęconego Śri Gorakhnath. Praktyka ta ma obdarzać praktykującego cudownym światłem Mistrza Goraksza. Praktykują to wszyscy Hatha Jogini!

Hatha Joga i Gurkowie w Nepalu

Gurkhowie z Nepalu wzięli swoją nazwę od Gorakhnatha czyli Yogi Goraksza. Gorkha, historyczny dystrykt Nepalu, również został nazwany na jego cześć i wieczną chwałę. W Gorkha znajduje się jaskinia z jego paduka (odciskami stóp) i posągiem. Co roku, w dniu Baisakh Purnima (Vaisakha Purnima), w jaskini odbywa się święto znane jako Rot Mahotsav, które obchodzone jest przynajmniej od ostatnich siedmiuset lat czyli od około 1300 roku. Według Williama Northeya i Johna Morrisa legenda głosi, że uczeń Machendry (Matsyendra) o imieniu Gorakhnath odwiedził kiedyś Nepal i osiadł na odosobnieniu na małym wzgórzu w pobliżu Deo Patan. Tam medytował w nieruchomym stanie przez dwanaście lat. Miejscowi ludzie zbudowali tam świątynię czy sanktuarium na jego cześć. Dolina Dang w Nepalu, położona na południowym zachodzie kraju, blisko Indii, jest uważana za jedno z historycznie znaczących miejsc dla uczniów Gorakhnatha od ponad 1300 lat, co znacznie przesuwa w tył datę jego narodzin, lub świątynka już była, ale ją rozbudowano z powodu silnej praktyki wielkiego mahasiddha. Zgodnie z legendą, Król Dang o imieniu Ratnaparikshak został inicjowany przez Gorakhnatha w Hatha Jogę w lesie doliny, a później sam został słynnym siddhą o imieniu Ratnanatha i zbudował świątynię dla swojego mistrza duchowego. Ratnanath/a podróżował po subkontynencie, aby szerzyć nauki i praktykę Hatha Jogi.

Społeczność hinduska Bengalczyków w stanach Bengal Zachodni, Tripura i Assam oraz w kraju Bangladesz ma znaczną liczbę osób należących do Nath Sampradaya (Nāthasaṃpradāya), nazywanych Nath lub Yogi Nath, którzy przyjęli nazwę od Śri Guru Gorakhnath. Byli marginalizowani w średniowiecznym Bengalu. Tradycja Natha czyli Natha Sampradaya głosi, że istniała przed Gorakhnathem, ale ekspansja ruchu nastąpiła pod przewodnictwem i inspiracją Mahasiddha Gorakhnatha. Sporządził on wiele pism i nawet dzisiaj jest uważany za największego z Nathów. Uważa się, że Śri Gorakhnatha napisał pierwsze współczesne książki o laja jodze. W Indiach jest wiele jaskiń, wiele z nich ma zbudowane nad nimi świątynie, gdzie mówi się, że Gorakhnatha spędzał czas na medytacji. Według Bhagawana Nityanandy (1897-1961), świątynia samadhi (grobowiec) Gorakhnath znajduje się w miejscowości Nath Mandir, w pobliżu świątyni Wadźreshwari, około jednego kilometra od Ganeshpuri w stanie Maharasztra w Indiach. Legendy mówią, że Gorakhnath i Matsyendranath odbyli pokutę w świątyni Kadri w Mangalore w stanie Karnataka. Odegrali także kluczową rolę w położeniu Śivalingamu w Kadri i Dharmasthala (Śiwa Lingam to część tradycji Hatha Jogi). Świątynia Gorakhnath położona jest na wzgórzu zwanym Garbhagiri niedaleko Vambori, Tal Rahuri; Dist Ahmednagar. W stanie Odisha znajduje się również świątynia Gorakhnath.

Nathowie są konfederacją zwolenników i wielbicieli, którzy uważają Śiwa Mahadewa za swojego pierwszego władcę oraz guru, za Adiguruh, z różnymi listami dodatkowych Guru (Mistrzów Przewodników Duchowych). Spośród nich szczególnie ważny jest Matsyendranatha z IX lub X wieku oraz idee i organizacja głównie rozwinięte przez Gorakhnatha. Gorakhnath czyli Goraksza jest uważany za twórcę Nath Panth, w sanskrycie Natha Pantham. Tradycja Natha ma obszerną literaturę duchową i mistyczną związaną z śaiwą (śaiwitam), z której większość można prześledzić do XI wieku n.e., lub później. Jednak jej korzenie znajdują się w znacznie starszej tradycji jogicznej Siddham. Godnym uwagi aspektem praktyki tradycji Natha Sampradaya jest jej udoskonalenie i wykorzystanie Jogi, szczególnie Hatha Jogi, do przekształcenia ciała w stan sahadźa siddha tożsamości przebudzonego ja z absolutną rzeczywistością. Uważa się, że niezbędny jest wykwalifikowany Śri Guru, czyli mistrz przewodnik duchowy i nauczyciel Jogi, a tradycja Nathów od zawsze była znana ze swoich ezoterycznych i heterodoksyjnych praktyk, co właśnie jest Hatha Jogą.

Literatura

Mahājogi Goraksza przypisuje się autorstwo wielu dobrych traktatów o jodze. Wśród nich tradycyjnie wymienia się dzieła zapisane w sanskrycie, takie jak:

• Gorakṣa Śataka
• Jñāna Śataka
• Jñānaprakāśa Śataka
• Gorakṣa Kalpa
• Gorakṣa Saṁhitā (Gorakṣa Paddhati)
• Yoga Siddhānta Paddhati
• Siddhānta Paddhati
• Siddhasiddhānta Paddhati
• Jñānamṛta – poematy o obowiązkach joginów
• Gorakṣa Gitā
• Yoga Mārtaṇḍa

Niektórzy tak zwani badacze i uczeni na Zachodzie wiążą początki Hatha Jogi z joginami Natha Sampradaya, w szczególności z Gorakhnathem i jego Śri Guru Matsyendranathem. Według takiego brytyjskiego „indologa” Jamesa Mallinsona, to skojarzenie jest wątpliwe lub fałszywe, gdyż jego zdaniem początki Hatha Jogi należy wiązać z Daśanami Sampradaya Advaita Vedanta (AdiŚankara Śiwa), mistyczną postacią Dattatreya i Rāmānandīs. Podczas gdy przez takich i podobnych „badaczy” początki współczesnej Hatha Jogi są kwestionowane, według Guya Becka, profesora studiów religijnych, znanego także ze swoich studiów nad Jogą i Muzyką, „związki między Goraknathem, Kanphatas i Hatha Jogą są bezdyskusyjne”. Wszystko zależy od tego, na jakich dziełach się skupić, jaki region Indii brać pod uwagę, a także jak głęboko w przeszłość sięgać ze swoimi badaniami i poszukiwaniami, a trzeba pamiętać, że badania nad tradycjami indyjskimi są na Zachodzie często celowo fałszowane, żeby ukryć prawdę o prawdziwej historii Indii i jej kulturze, jak robią to radykalni oszuści pod płaszczykiem nauki, w tym tacy znani w Polsce jak przykładowo niejaki pseudobadacz Mark Singleton oraz celebryta Matthew Remski, którzy zamiast zabrać się za realną praktykę Jogi czy Wedanty, jedynie zaciemniają i zakłamują obraz Jogi swoimi oszukańczymi tekstami mając na celu zniekształcenie Wschodniej kultury duchowej i oszukanie czytelników na zlecenie pewnego silnego i wpływowego lobby zachodniego zainteresowanego zniszczeniem kultur duchowych o wysokiej moralności.

Spośród wszystkich Mistrzów na przestrzeni wieków istnieje jeden powszechnie uznawany Mistrz, o którym wspominają starożytne pisma, legendy i mistyczne opowieści, a także wielu sławnych mistrzów, którzy mimochodem wspominają o nim. Wspomniany w Puranach i innych pismach, znany jest jako Guru Gorakhnath. Nath Sampradaya, podobnie jak wiele innych, czci go jako Shivę Gorakshę.

Natha Rahasya wspomina o Dziewięciu Nathach jako:

Pierwszy: Adinatha: Omkara Adinath, Sakshat Śankar, Nirakar, Alakh Niranjan Swaroop;
Drugi: Udayanatha – Parvati-swaroop;
Trzeci: Satyanatha – Brahma Swaroop;
Czwarty: Santoshnath – Wisznu Swaroop;
Piąty: Achal Achambaynath – Król węży Naukul;
Szósty: Gajveli-Gajkantharnath – Ganesha Swaroop;
Siódmy: Siddha Chowringhee Natha;
Ósmy: Dada Machchendranath – Maccha avatara swaroop (Guru Matsyendra Natha);
Dziewiąty: Śiva-Gorakshanath (Guru Gorakhnatha).

Istnieją niezliczone legendy o Guru Gorakhnatham, chociaż nie zachowały się historyczne zapisy mówiące o tym, kiedy się urodził, skąd pochodził lub jakiekolwiek fakty historyczne związane z wydarzeniami z jego życia, a to wszystko za sprawą spalenia wielu bibliotek klasztornych w Indii przez najeźdźców muzułmańskich, i później przez okupantów kolonialnych portugalskich i brytyjskich. Wspomina się o nim w odniesieniu do Śri Adi Śankaracharya-Ji, który żył w VIII wieku. W XV wieku utożsamiany jest także z Kabirem jako inkarnacja.