Joga – Starohinduska Metoda Leczenia

Joga – wedyjska starohinduska metoda leczenia ciała, emocji i umysłu

Starohinduska, w swej istocie wedyjska z pochodzenia, tradycja jogi obejmuje rozmaite ćwiczenia umysłu i emocji oraz ciała, poczynająć od przybierania odpowiednich pozycji ciała i ćwiczeń oddechowych, a kończąc na głębokim rozluźnieniu i medytacji czy stanach mistycznej ekstazy zwanych samadhi.

Leczenie jogą, pewnymi ćwiczeniami jogicznymi jak specjalne metody oddychania, dostosowuje rodzaj ćwiczeń do indywidualnych potrzeb pacjenta. Joga pomaga w leczeniu niektórych schorzeń, dodaje energii oraz poprawia samopoczucie. Leczenie jogą wyrasta z prastarej tradycji, której źródła pojawiły się na subkontynencie indyjskim tysiące lat temu, gdzież w Krainie Sindhu, w dorzeczu Indusu, w Kaszmirze i Pamirze oraz himalajskiej części Tybetu, w podbliżu wielkich gór, Kailaś oraz Meru.

Filozofia leżąca u podstaw tradycyjnej jogi dotyczy wszelkich, zarówno fizycznych jak i duchowych, elementów bytu. Można jednak uprawiać tę prastarą sztukę, biorąc pod uwagę tylko jeden wybrany jej aspekt. Niektórzy traktują ją tylko jako metodę leczenia, inni natomiast szukają w jodze czegoś więcej dla rozwoju duchowego. Lekarze hinduscy od dawna odwoływali się do jogi, lecz dzisiejsza metoda leczenia jogą, wprowadzona na początku lat dwudziestych XX wieku przez Swami Kuvalayananda z Mumbai, stanowi stosunkowo nową dyscyplinę czy raczej jest doborem ćwiczeń z archiwów jogicznych na dolegliwości i bolączki współczesnych ludzi. Łączy ona elementy tradycyjnej jogi i nowoczesnej medycyny, aczkolwiek zawsze joga łączyła się z ówczesnymi systemami medycznymi jak ajurweda, bahiszadźja, siddha czy perska unani. W ciągu kilku następnych dziesięcioleci metodyka Swami Kuvalayananda stała się popularna w całych Indiach. Dziś wiele klinik prowadzących w tym kraju leczenie ajurwedą i jogą współpracuje ze szpitalami.

Psychologowie i lekarze krajów zachodnich leczą pacjentów z lęków i stresów, stosując ćwiczenia relaksujące oparte na jodze, w tym adaptacje terapeutyczne metod jogicznych. Zaczynają także doceniać znaczenie ćwiczeń postawy, oddechowych i rozluźniających oraz w medytacji w zwalczaniu wielu innych częstych chorób, takich jak zapalenie stawów, choroba wieńcowa, nadciśnienie, migrena, otyłość i zespół napięcia przedmiesiączkowego. Nie ma metody Butejko, jest wykradziony z jogi zestaw ćwiczeń oddechowych i rozpowszechniony nieładnie przez Ukraińca Butejko, który zapomniał podać wyraźnie skąd ukradł ćwiczenia oddechowe zwane w jodze pranajamą. Metody relaksacji takie jak oddech holotropowy, rebirthing, trening relaksacyjny rzekomo Schultza czy Jaccobsona – to wszystko metody ukradzione z jogi, zerżnięte jako plagiat z fałszywym przypisaniem autorstwa osobom, które je wyczytały albo podglądnęły na zajęciach jogi i często jeszcze uczyniły przez swoje kiepskie pomysły mniej efektywnymi niż w oryginale zwanym jogą! Wspomniane metody to tylko wierzchołek góry lodowej, a przypomnijmy, że metody ćwiczeń ciała kłamliwie zwane pilates to także rabunek ćwiczeń z jogi, a nazwisko plagiatora używane jest za twórcę systemu. I tacy to są zachodni twórcy systemów czyli oszuści i złodzieje, którzy kradli ćwiczenia z jogi zamiast nauczyć się porządnie oryginalnego, wszechstronnie leczniczego i mistycznego zarazem, odwiecznego systemu jogi, którego jedynym prawdziwym twórcą jest Śiwa Maheśwara…

Świadome oddychanie

Oddychanie jest jedną z niewielu czynności organizmu które, są kontrolowane zarówno przez ośrodkowy, jak i autonomiczny układ nerwowy. Oznacza to że funkcja oddechowa odbywa się automatycznie, czyli bez udziału naszej woli, ale również to, że można świadomie nią kierować. Ta podwójna regulacja stanowi bardzo ważne ogniwo między umysłem i ciałem. Ćwiczenia jogi pomagają skorygować niewłaściwy sposób oddychania, wpływający niekorzystnie na ogólny stan zdrowia i sprzyjający takim schorzeniom, jak astma i lęki.

Przykład ćwiczeń oddechowych

Połóż się w pozycji śavasana (pozycja zwłok, na wznak), czyli leżąc na plecach z ramionami wzdłuż ciała w wygodnej odległości od ciała. Wnętrza dłoni są skierowane do góry, nogi powinny być lekko rozsunięte, pięty skierowane do wewnątrz, a dla osób bardzo kalekich i chorych czasem podkładając złożony koc pod głowę, kolana lub plecy.

Zamknij powieki, lecz oczy skieruj w dół ku klatce piersiowej. Rozluźnij się i zwróć uwagę na spowolnienie własnego rytmu oddechowego. Miej świadomość ruchu powietrza wchodzącego do płuc i opuszczającego je. Zauważ zmianę temperatury powietrza i poczuj jego ruch w swym ciele. Wsłuchaj się w cichy szmer własnego oddechu. Zwróć uwagę na różnicę między szmerem wdechowym i wydechowym.

Konsultacja terapeutyczna

Terapeuta jogiczny ocenia nie tylko zdrowie danej osoby, lecz również jej typ budowy ciała, tryb życia, doznawane stresy i inne czynniki ogólne. Następnie wybiera najodpowiedniejsze techniki jogi, których uczy indywidualnie lub grupowo – ale zawsze do codziennego samodzielnego stosowania. Z doświadczenia układa zestaw ćwiczeń przeznaczonych do codziennego uprawiania w domu dla pacjentów na terapii. Potem w miarę doskonalenia umiejętności i poprawy stanu zdrowia, modyfikuje ten program zdrowotny. Ponieważ celem ćwiczeń jogi jest osiągnięcie harmonii między umysłem, ciałem i duchem, zestaw powinien obejmować ćwiczenia uspokajające, ożywiające umysł i ciało, a także ćwiczenia które leczą z określonych schorzeń. Terapeutyczne techniki jogi są zazwyczaj zaskakująco proste i dość łatwe do wykonywania. Doświadczony terapeuta potrafi opracować program ćwiczeń, które nie sprawią pacjentowi trudności, niezależnie od stanu jego zdrowia. Nauka jogi zawsze odbywa się osobiście, nigdy przez telefon czy internet, gdyż nauczyciel czy instruktor ćwiczeń jogicznych musi dokładnie osobę obejrzeć, a także z każdej strony widzieć jak ćwiczy aby wyeliminować wszelkie błędy i odpowiednio dobrać ćwiczenia.

Stosowanie ćwiczeń jogicznych

Aby joga była skuteczna, należy uprawiać ją często i regularnie, najlepiej codziennie – nawet krótko, ale codziennie. Należy opracować zestaw ćwiczeń, które uwzględniają nasz tryb życia i problemy zdrowotne. Podstawowy seans ćwiczeń jogi nie powinien trwać zbyt długo, by łatwiej go było włączyć w codzienne zajęcia, chociaż trening systemem jednego bloku zajęć tygodniowo, powinien oscylować wokół dwóch lub trzech godzin zegarowych aby mógł być efektywny. W sprawie opracowania programu ćwiczeń najlepiej zwrócić się do wykwalifikowanego terapeuty jogicznego lub nauczyciela jogi. Wprawdzie książki pomagają opanować ćwiczenia, nie są one jednak w stanie zastąpić specjalisty który na żywo nas dogląda. Istnieje wiele subtelnych aspektów uprawiania jogi, których nie sposób się bez dobrego nauczyciela czy guru nauczć. To on, obserwując postępy ucznia, udziela mu właściwych porad i korekty, a także podnosi ćwiczenia na wyższy poziom. Różne pozycje ciała pomocne w leczeniu określanych dolegliwości mogą być skuteczniejsze, gdy włączy się je do rutynowego zestawu zajęć, obejmującego rozmaite ćwiczenia oddechowe i relaksujące.

• znajdź zaciszne miejsce w nie zastawionym, przewietrzonym pokoju o dobrej wentylacji.
• włóż luźne ubranie, które nie krępuje ruchów, z rękawami i nogawkami, a na podłodze umieść nie przesuwającą się matę z materiałow naturalnych, koc wełniany albo tradycyjny śpiwór.
• nie używań stroju ściśle przylegającego do ciała, bez przewiewu między skórą, a odzieżą, gdyż taka ścisle przylegająca do skóry odzież jest szkodliwa dla zdrowia!
• podczas ćwiczeń wykonywanych w pozycji leżącej, jeśli sztywność nie pozwala ci jeszcze leżeć płasko, podkładaj pod głowę i plecy złożony koc.
• unikaj jaskrawego oraz migoczącego światła, rozpraszania uwagi i przerywania ćwiczeń.
• w czasie ćwiczeń, nie podjadaj ani nie popijaj, gdyż to poważnie szkodzi zdrowiu.
• zarezerwuj sobie czas na regularne ćwiczenia jogiczne przed śniadaniem, obiadem lub kolacją aby być na czczo (chociaż godzinę po posiłku). Jeśli to możliwe nie rozpoczynaj ćwiczeń wcześniej niż po upływie godziny od zakończenia niewielkiego posiłku lub trzech do czterech godzin po obfitym posiłku.

Łagodne dolegliwości, takie jak ból barków, mogą ustąpić gdy ćwiczymy zaledwie kilka minut dziennie, natomist cięższe schorzenia, na przykład astma, wymagają zwykle dłuższych seansów ćwiczeń. Czasami trzeba prowadzić zajęcia przez wiele miesięcy lub lat, żeby zmniejszyć dolegliwości i utrzymać zdrowy poziom życia. Jednakże nawet krótkotrwałe uprawianie jogi przynosi często znaczną poprawę.

Pozycja ciała (asany)

Przybieranie pozycji jogi zwanych asanami lub mudrami relaksuje, wzmacnia i ożywia każdą część ciała. W takich ćwiczeniach, jak skłony do przodu, do tyłu i na boki oraz krążenie tułowia w obie strony, bierze udział kręgosłup. Podczas ćwiczeń stawy wykonują pełen zakres ruchów, dzięki czemu zachowują elastyczność. Pozycje ciała ściśle powiązane z oddechem poprawiają też czynność oddechową, gdyż rozluźniają napięte mięśnie międzyżebrowe. Ścisła współzależność ciała i umysłu sprawia, że ćwiczenia jogi przywracają równowagę emocjonalną i łagodzą skutki stresów. Jeżeli chodzi o relaks, to głębokie rozluźnienie może w ciągu kilku minut rozproszyć niepokój i zmęczenie. Łagodzi także wiele dolegliwości (np. migrenę i zespół nadwrażliwości jelita grubego), wywołane przez pewne substancje uwalniane w organizmie w stanach niepokoju. Ćwiczenia relaksujące jogi zwykle wykonuje się, leżąc nieruchomo na plecach. Najczęściej stosowaną metodą jest skupienie uwagi na okreslonych częściach własnego ciała, na oddychaniu lub wyimaginowanych obrazach archetypowych zwanych refugium.

Środki ostrożnośći w czasie ćwiczeń

Jogi nie należy uprawiać zbyt intensywnie, to nie jest kulturystyka ani gimnastyka wyczynowa. Żeby ćwiczenia były bezpieczne, nie powinny sprawiać bólu ani niewygody. Niektóre pozycje jogi mogą być niedpowiednie lub nawet niebezpieczne dla chorych na pewne dolegliwości. Jeśli masz co do tego wątpliwości, zasięgnij opinii lekarza ajurwedyjskiego lub mistrza jogi. Unikać trzeba mięśniologii czyli osób zwanych oszustami, którzy skupiają się w jodze jak w kulturystyce na ćwiczeniach pewnych partii czy grup mięśni, robieniu pośladków czy płaskiego brzuszka, unikaj także amerykańskich dodatków do nazwy joga, gdyż są to typowe skandaliczne i szkodliwe oszustwa (jak aero joga, flow joga, air joga, bikram joga, yin joga, power joga, pilates joga etc). Przykłady takich schorzeń, które czasem są przeciwskazaniami do niektórych ćwiczeń jogicznych:

• Przepuklina brzuszna. Unikaj pozycji, które zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej (np. leżenia twarzą w dół).
• Zapalenie stawów. Unikaj ćwiczeń które, przeciążają chore stawy.
• Bóle pleców i szyi. Unikaj wszelkich pozycji, które nasilają ból – w czasie ćwiczeń lub później.
• Przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Unikaj wytężonego wysiłku i przepełniania płuc.
• Depresja. Głębokie rozluźnienie i medytacja niektórym chorym pomaga, innym może czasem szkodzić.
• Padaczka. Nie stosuj technik oddechowych zwiększających wentylację płuc – na przykład szybkiego oddychania brzusznego lub głębokich ruchów oddechowych, chyba że wykonujesz je pod okiem specjalisty.
• Nadciśnienie tętnicze. Unikaj pozycji z głową w dół, wytężonego wysiłku i wszelkich ćwiczeń ze wstrzymaniem oddechu.
• Choroba wieńcowa. Zasięgnij porady wykwalifikowanego specjalisty jogi, pewnie trzeba zacząć od spacerów w przyrodzie.
• Otyłość. Unikaj pozycji z głową w dół i intensywnego wysiłku, szybkich serii ruchów.

Joga to spokój i dlatego jednym z celów jogi jest umożliwienie energii życiowej (“pranah”) swobodnego przepływu przez ciało i umysł.