तृतीयः पटलः
tṛtīyaḥ paṭalaḥ
Rozdział Trzeci
O Praktyce Jogi. Wāju
हृद्यस्ति पङ्कजं दिव्यं दिव्यलिङ्गेन भूषितम्।
कादिठान्ताक्षरोपेतं द्वादशार्णविभूषितम्॥ ३॥ १॥
hṛdyasti paṅkajaṁ divyaṁ divyaliṅgena bhūṣitam |
kādiṭhāntākṣaropetaṁ dvādaśārṇavibhūṣitam || 3 || 1 ||
1. W sercu olśniewający lotos z dwunastoma płatkami ozdobionymi olśniewającymi znakami. Zawiera litery od ka do ṭha (tj. ka, kha, ga, gha, ṅa, ća, cza, dźa, dźha, ña, ṭa, ṭha), dwanaście pięknych liter.
प्राणो वसति तत्रैव वासनाभिरलंकृतः।
अनादिकर्मसंश्लिष्टः प्राप्याहङ्कारसंयुतः॥ ३॥ २॥
prāṇo vasati tatraiva vāsanābhiralaṁkṛtaḥ |
anādikarmasaṁśliṣṭaḥ prāpyāhaṅkārasaṁyutaḥ || 3 || 2 ||
2. Mieszka tam Prāṇa, ozdobiony różnymi pragnieniami, towarzyszą mu przeszłe dzieła, które nie mają początku i są połączone z egoizmem (āhaṅkāra).
प्राणस्य वृत्तिभेदेन नामानि विविधानि च।
वर्तन्ते तानि सर्वाणि कथितुं नैव शक्यते॥ ३॥ ३॥
prāṇasya vṛttibhedena nāmāni vividhāni ca |
vartante tāni sarvāṇi kathituṁ naiva śakyate || 3 || 3 ||
3. W wyniku różnych modyfikacji Prāṇa otrzymuje on różne nazwy; nie da się tu wszystkich wymienić.
प्राणोऽपानः समानश्चादानो व्यानश्च पञ्चमः।
नागः कूर्मश्च कृकरो देवदत्तो धनञ्जयः॥ ३॥ ४॥
prāṇo’pānaḥ samānaścādāno vyānaśca pañcamaḥ |
nāgaḥ kūrmaśca kṛkaro devadatto dhanañjayaḥ || 3 || 4 ||
4. Prāṇa, apāna, samāna, udāna, wjāna, nāga, kūrma, krykara, dewadatta i dhanañdźaja.
दश नामानि मुख्यानि मयोक्तानीह शास्त्रके।
कुर्वन्ति तेऽत्र कार्याणि प्रेरितानि स्वकर्मभिः॥ ३॥ ५॥
daśa nāmāni mukhyāni mayoktānīha śāstrake |
kurvanti te’tra kāryāṇi preritāni svakarmabhiḥ || 3 || 5 ||
5. Oto dziesięć głównych imion opisanych przeze mnie w tej Śāstrze; wykonują oni wszystkie funkcje, do których są pobudzeni własnymi działaniami.
अत्रापि वायवः पञ्च मुख्याः स्युर्दशतः पुनः।
तत्रापि श्रेष्ठकर्तारौ प्राणापानौ मयोदितौ॥ ३॥ ६॥
atrāpi vāyavaḥ pañca mukhyāḥ syurdaśataḥ punaḥ |
tatrāpi śreṣṭhakartārau prāṇāpānau mayoditau || 3 || 6 ||
6. Ponownie, z tych dziesięciu pierwszych pięć jest wiodących; nawet wśród nich Prāṇa i Apāna są, moim zdaniem, najwyższymi agentami.
हृदि प्राणो गुदेऽपानः समानो नाभिमण्डले।
उदानः कठदेशस्थो व्यानः सर्वशरीरगः॥ ३॥ ७॥
hṛdi prāṇo gude’pānaḥ samāno nābhimaṇḍale |
udānaḥ kaṭhadeśastho vyānaḥ sarvaśarīragaḥ || 3 || 7 ||
7. Siedzibą Prāṇa jest serce; apāna – odbyt; samāna – obszaru wokół pępka; udāna – gardło; podczas gdy wjāna porusza się po całym ciele.
नागादिवायवः पञ्च ते कुर्वन्ति च विग्रहे।
उद्गारोन्मीलनं क्षुत्तृड्जृम्भा हिक्का च पञ्चमः॥ ३॥ ८॥
nāgādivāyavaḥ pañca te kurvanti ca vigrahe |
udgāronmīlanaṁ kṣuttṛḍjṛmbhā hikkā ca pañcamaḥ || 3 || 8 ||
8. Pięć pozostałych wāju, nāga itd., pełni w ciele następujące funkcje: – odbijanie się, otwieranie oczu, głód i pragnienie, otwieranie ust lub ziewanie i wreszcie czkawka.
अनेन विधिना यो वै ब्रह्माण्डं वेत्ति विग्रहम्।
सर्वपापविनिर्मुक्तः स याति परमां गतिम्॥ ३॥ ९॥
anena vidhinā yo vai brahmāṇḍaṁ vetti vigraham |
sarvapāpavinirmuktaḥ sa yāti paramāṁ gatim || 3 || 9 ||
9. Kto w ten sposób poznaje mikrokosmos ciała, będąc zbawionym od wszelkich grzechów, osiąga najwyższy stan.
अधुना कथयिष्यामि क्षिप्रं योगस्य सिद्धये।
अज्ज्ञात्वा नावसीदन्ति योगिनो योगसाधने॥ ३॥ १०॥
adhunā kathayiṣyāmi kṣipraṁ yogasya siddhaye |
ajjñātvā nāvasīdanti yogino yogasādhane || 3 || 10 ||
10. Teraz powiem ci, jak łatwo osiągnąć sukces w Jodze, poprzez znajomość czego Jogini nigdy nie zawodzą w praktyce Jogi.
भवेद्वीर्यवती विद्या गुरुवक्त्रसमुद्भवा।
अन्यथा फलहीना स्यान्निर्वीर्याप्यतिदुःखदा॥ ३॥ ११॥
bhavedvīryavatī vidyā guruvaktrasamudbhavā |
anyathā phalahīnā syānnirvīryāpyatiduḥkhadā || 3 || 11 ||
11. Tylko wiedza przekazywana przez Guru, jego ustami, jest potężna i użyteczna; w przeciwnym razie staje się bezowocna, słaba i bardzo bolesna.
गुरुं सन्तोष्य यत्नेन ये वै विद्यामुपासते।
अवलम्बेन विद्यायास्तस्याः फलमवाप्नुयात्॥ ३॥ १२॥
guruṁ santoṣya yatnena ye vai vidyāmupāsate |
avalambena vidyāyāstasyāḥ phalamavāpnuyāt || 3 || 12 ||
12. Ten, kto jest oddany jakiejkolwiek wiedzy, zadowalając swego Guru każdą uwagą, łatwo zdobywa owoc tej wiedzy.
गुरुः पिता गुरुर्माता गुरुर्देवो न संशयः।
कर्मणा मनसा वाचा तस्मात्सर्वैः प्रसेव्यते॥ ३॥ १३॥
guruḥ pitā gururmātā gururdevo na saṁśayaḥ |
karmaṇā manasā vācā tasmātsarvaiḥ prasevyate || 3 || 13 ||
13. Nie ma najmniejszej wątpliwości, że Guru jest ojcem, Guru jest matką, a Guru jest nawet Bogiem; i dlatego wszyscy powinni mu służyć myślami, słowami i czynami.
गुरुप्रसादतः सर्वं लभ्यते शुभमात्मनः।
तस्मात्सेव्यो गुरुर्नित्यमन्यथा न शुभं भवेत्॥ ३॥ १४॥
guruprasādataḥ sarvaṁ labhyate śubhamātmanaḥ |
tasmātsevyo gururnityamanyathā na śubhaṁ bhavet || 3 || 14 ||
14.Dzięki łasce Guru można osiągnąć wszystko, co dobre w stosunku do samego siebie. Zatem Guru powinno służyć codziennie; inaczej nie może być nic pomyślnego.
प्रदक्षिणत्रयं कृत्वा स्पृष्ट्वा सव्येन पाणिना।
अष्टांगेन नमस्कुर्याद् गुरुपादसरोरुहम्॥ ३॥ १५॥
pradakṣiṇatrayaṁ kṛtvā spṛṣṭvā savyena pāṇinā |
aṣṭāṁgena namaskuryād gurupādasaroruham || 3 || 15 ||
15. Niech pozdrowi swego Guru po trzykrotnym okrążeniu go i dotknięciu prawą ręką jego lotosowych stóp.
श्रद्धयात्मवतां पुंसां सिद्धिर्भवति निश्चिता।
अन्येषाञ्च न सिद्धिः स्यात्तस्माद्यत्नेन साधयेत्॥ ३॥ १६॥
śraddhayātmavatāṁ puṁsāṁ siddhirbhavati niścitā |
anyeṣāñca na siddhiḥ syāttasmādyatnena sādhayet || 3 || 16 ||
16. Osoba, która panuje nad sobą, zaprawdę osiąga sukces przez wiarę; nikt inny nie może odnieść sukcesu. Dlatego jogę należy praktykować z wiarą i wytrwałością.
न भवेत्संगयुक्तानां तथाऽविश्वासिनामपि।
गुरुपूजाविहीनानां तथा च बहुसंगिनाम्
मिथ्यावादरतानां च तथा निष्ठुरभाषिणाम्।
गुरुसन्तोषहीनानां न सिद्धिः स्यात्कदाचन॥ ३॥ १७॥
na bhavetsaṁgayuktānāṁ tathā’viśvāsināmapi |
gurupūjāvihīnānāṁ tathā ca bahusaṁginām
mithyāvādaratānāṁ ca tathā niṣṭhurabhāṣiṇām |
gurusantoṣahīnānāṁ na siddhiḥ syātkadācana || 3 || 17 ||
17. Ci, którzy są uzależnieni od przyjemności zmysłowych lub przebywają w złym towarzystwie, którzy są niewierzący, pozbawieni szacunku wobec swojego Guru, uciekający się do rozwiązłych zgromadzeń, uzależnieni od fałszywych i próżnych sporów, którzy są okrutni w swojej mowie i którzy nie dają satysfakcji swemu Guru, nigdy nie osiągają sukcesu.
फलिष्यतीति विश्वासः सिद्धेः प्रथमलक्षणम्।
द्वितीयं श्रद्धया युक्तं तृतीयं गुरुपूजनम्॥
चतुर्थं समताभावं पञ्चमेन्द्रियनिग्रहम्।
षष्ठं च प्रमिताहारं सप्तमं नैव विद्यते॥ ३॥ १८॥
phaliṣyatīti viśvāsaḥ siddheḥ prathamalakṣaṇam |
dvitīyaṁ śraddhayā yuktaṁ tṛtīyaṁ gurupūjanam ||
caturthaṁ samatābhāvaṁ pañcamendriyanigraham |
ṣaṣṭhaṁ ca pramitāhāraṁ saptamaṁ naiva vidyate || 3 || 18 ||
18. Pierwszym warunkiem sukcesu jest mocne przekonanie, że to (widjā) musi się udać i być owocne; drugim warunkiem jest wiara w to; trzecim jest szacunek wobec Guru; czwartym jest duch powszechnej równości; piątym to powściągliwość narządów zmysłów; szóstym jest umiarkowane jedzenie, to wszystko. Nie ma siódmego warunku.
योगोपदेशं संप्राप्य लब्ध्वा योगविदं गुरुम्।
गुरूपदिष्टविधिना धिया निश्चित्य साधयेत्॥ ३॥ १९॥
yogopadeśaṁ saṁprāpya labdhvā yogavidaṁ gurum |
gurūpadiṣṭavidhinā dhiyā niścitya sādhayet || 3 || 19 ||
19. Otrzymawszy instrukcje do Jogi i zdobywszy Guru znającego Jogę, niech praktykuje z zapałem i wiarą, zgodnie z metodą nauczaną przez nauczyciela.
Miejsce itp.
सुशोभने मठे योगी पद्मासनसमन्वितः।
आसनोपरि संविश्य पवनाभ्यासमाचरेत्॥ ३॥ २०॥
suśobhane maṭhe yogī padmāsanasamanvitaḥ |
āsanopari saṁviśya pavanābhyāsamācaret || 3 || 20 ||
20. Niech Jogin uda się do pięknego i przyjemnego miejsca odosobnienia lub celi, przyjmie postawę padmāsana i siedząc na siedzeniu (wykonanym z trawy kuśa) zacznie ćwiczyć regulację oddechu.
समकायः प्राञ्जलिश्च प्रणम्य च गुरून् सुधीः।
दक्षे वामे च विघ्नेशं क्षत्रपालांबिकां पुनः॥ ३॥ २१॥
samakāyaḥ prāñjaliśca praṇamya ca gurūn sudhīḥ |
dakṣe vāme ca vighneśaṁ kṣatrapālāṁbikāṁ punaḥ || 3 || 21 ||
21. Mądry początkujący powinien utrzymywać swoje ciało mocnym i niewzruszonym, z rękami złożonymi jak do błagania i pozdrawiać Guru po lewej stronie. Powinien także pozdrowić Gaṇeśa po prawej stronie i ponownie strażników tych światów oraz boginię Ambikā, którzy znajdują się po lewej stronie.
Prāṇājāma
ततश्च दक्षांगुष्ठेन निरुद्ध्य पिंगलां सुधीः।
इडया पूरयेद्वायुं यथाशक्त्या तु कुम्भयेत्॥
ततस्त्यक्त्वा पिंगलयाशनैरेव न वेगतः॥ ३॥ २२॥
tataśca dakṣāṁguṣṭhena niruddhya piṁgalāṁ sudhīḥ |
iḍayā pūrayedvāyuṁ yathāśaktyā tu kumbhayet ||
tatastyaktvā piṁgalayāśanaireva na vegataḥ || 3 || 22 ||
22. Następnie niech mądry praktykujący zamknie prawym kciukiem piṅgalā (prawe nozdrze), wdycha powietrze przez iḍā (lewe nozdrze); i utrzymuje powietrze zamknięte w środku – wstrzymując oddech – tak długo, jak tylko może; a potem wydycha powoli, ale nie na siłę, przez prawe nozdrze.
पुनः पिंगलयापूर्य यथाशक्त्या तु कुम्भयेत्।
इडया रेचयेद्वायुं न वेगेन शनैः शनैः॥ ३॥ २३॥
punaḥ piṁgalayāpūrya yathāśaktyā tu kumbhayet |
iḍayā recayedvāyuṁ na vegena śanaiḥ śanaiḥ || 3 || 23 ||
23. Ponownie niech zaczerpnie powietrze przez prawe nozdrze i przestanie oddychać, na ile pozwolą mu siły; następnie niech wypuści powietrze lewym nozdrzem, nie na siłę, ale powoli i delikatnie.
इदं योगविधानेन कुर्याद्विंशतिकुम्भकान्।
सर्वद्वन्द्वविनिर्मुक्तः प्रत्यहं विगतालसः॥ ३॥ २४॥
idaṁ yogavidhānena kuryādviṁśatikumbhakān |
sarvadvandvavinirmuktaḥ pratyahaṁ vigatālasaḥ || 3 || 24 ||
24. Zgodnie z powyższą metodą Jogi, niech praktykuje dwadzieścia kumbhaka (zatrzymanie oddechu). Powinien praktykować to codziennie, bez zaniedbania i bezczynności oraz wolny od wszelkich dualności (miłości i nienawiści, wątpliwości i sporów) itp.
प्रातःकाले च मध्याह्ने सूर्यास्ते चार्द्धरात्रके।
कुर्यादेवं चतुर्वारं कालेष्वेतेषु कुम्भकान्॥ ३॥ २५॥
prātaḥkāle ca madhyāhne sūryāste cārddharātrake |
kuryādevaṁ caturvāraṁ kāleṣveteṣu kumbhakān || 3 || 25 ||
25. Tych kumbhaka należy praktykować cztery razy: raz (1) wcześnie rano o wschodzie słońca, (2) następnie w południe, (3) trzeci raz o zachodzie słońca i (4) czwarty raz o północy.
इत्थं मासत्रयं कुर्यादनालस्यो दिने दिने।
ततो नाडीविशुद्धिः स्यादविलम्बेन निश्चितम्॥ ३॥ २६॥
itthaṁ māsatrayaṁ kuryādanālasyo dine dine |
tato nāḍīviśuddhiḥ syādavilambena niścitam || 3 || 26 ||
26. Jeśli będzie to praktykowane regularnie codziennie przez trzy miesiące, nāḍī (naczynia) ciała zostaną łatwo i pewnie oczyszczone.
यदा तु नाडीशुद्धिः स्याद्योगिनस्तत्त्वदर्शिनः।
तदा विध्वस्तदोषश्च भवेदारम्भसम्भवः॥ ३॥ २७॥
yadā tu nāḍīśuddhiḥ syādyoginastattvadarśinaḥ |
tadā vidhvastadoṣaśca bhavedārambhasambhavaḥ || 3 || 27 ||
27. Kiedy w ten sposób nāḍī postrzegającego prawdę Jogina zostaną oczyszczone, wtedy wszystkie jego wady zostaną zniszczone, wówczas wkracza on w pierwszy etap praktyki Jogi zwany ārambha.
चिह्नानि योगिनो देहे दृश्यन्ते नाडिशुद्धितः।
कथ्यन्ते तु समस्तान्यङ्गानि संक्षेपतो मया॥ ३॥ २८॥
cihnāni yogino dehe dṛśyante nāḍiśuddhitaḥ |
kathyante tu samastānyaṅgāni saṁkṣepato mayā || 3 || 28 ||
28. W ciele Jogina, którego nāḍī zostały oczyszczone, dostrzegane są pewne znaki. Opiszę pokrótce wszystkie te różne znaki.
समकायः सुगन्धिश्च सुकान्तिः स्वरसाधकः।
आरम्भघटकश्चैव यथा परिचयस्तदा॥
निष्पत्तिः सर्वयोगेषु योगावस्था भवन्ति ताः॥ ३॥ २९॥
samakāyaḥ sugandhiśca sukāntiḥ svarasādhakaḥ |
ārambhaghaṭakaścaiva yathā paricayastadā ||
niṣpattiḥ sarvayogeṣu yogāvasthā bhavanti tāḥ || 3 || 29 ||
29. Ciało osoby ćwiczącej regulację oddechu rozwija się harmonijnie, wydziela słodki zapach, wygląda pięknie i uroczo. We wszystkich rodzajach Jogi istnieją cztery etapy Prāṇājāma: 1. Ārambha-awasthā (stan początkowy); 2. Ghaṭa-awasthā (stan współpracy Jaźni i Wyższej Jaźni); 3. Parićaja-awasthā (Wiedza); 4. Niszpatti-awasthā (ostateczne spełnienie).
आरम्भः कथितोऽस्माभिरधुना वायुसिद्धये।
अपरः कथ्यते पश्चात् सर्वदुःखौघनाशनः॥ ३॥ ३०॥
ārambhaḥ kathito’smābhiradhunā vāyusiddhaye |
aparaḥ kathyate paścāt sarvaduḥkhaughanāśanaḥ || 3 || 30 ||
30. Opisaliśmy już początek, czyli Ārambha-awasthā Prāṇājāma; pozostałe etapy zostaną opisane poniżej. Niszczą one wszelki grzech i smutek.
प्रौढवह्निः सुभोगी च सुखीसर्वाङ्गसुन्दरः।
संपूर्णहृदयो योगी सर्वोत्साहबलान्वितः॥
जायते योगिनोऽवश्यमेतत्सर्वं कलेवरे॥ ३॥ ३१॥
prauḍhavahniḥ subhogī ca sukhīsarvāṅgasundaraḥ |
saṁpūrṇahṛdayo yogī sarvotsāhabalānvitaḥ ||
jāyate yogino’vaśyametatsarvaṁ kalevare || 3 || 31 ||
31. Z pewnością w ciele każdego Jogina zawsze znajdują się następujące cechy: silny apetyt, dobre trawienie, pogoda ducha, piękna sylwetka, wielka odwaga, potężny entuzjazm i pełnia sił.
अथ वर्ज्यं प्रवक्ष्यामि योगविघ्नकरं परम्।
येन संसारदुःखाब्धिं तीर्त्वा यास्यन्ति योगिन॥ ३॥ ३२॥
atha varjyaṁ pravakṣyāmi yogavighnakaraṁ param |
yena saṁsāraduḥkhābdhiṁ tīrtvā yāsyanti yogina || 3 || 32 ||
32. Teraz opowiem wam, jakich wielkich przeszkód w Jodze należy unikać, gdyż dzięki ich usunięciu Jogini z łatwością pokonują morze światowego smutku.
Rzeczy, których należy się wyrzec
आम्लं कक्षं तथा तीक्ष्णं लवणं सार्षपं कटुम्।
बहुलं भ्रमणं प्रातः स्नानं तैलविदाहकम्॥
स्तेयं हिंसां जनद्वेषञ्चाहङ्कारमनार्जवम्।
उपवासमसत्यञ्च मोक्षञ्च प्राणिपीडनम्॥
स्त्रीसङ्गमग्निसेवां च बह्वालापं प्रियाप्रियम्।
अतीव भोजनं योगी त्यजेदेतानि निश्चितम्॥ ३॥ ३३॥
āmlaṁ kakṣaṁ tathā tīkṣṇaṁ lavaṇaṁ sārṣapaṁ kaṭum |
bahulaṁ bhramaṇaṁ prātaḥ snānaṁ tailavidāhakam ||
steyaṁ hiṁsāṁ janadveṣañcāhaṅkāramanārjavam |
upavāsamasatyañca mokṣañca prāṇipīḍanam ||
strīsaṅgamagnisevāṁ ca bahvālāpaṁ priyāpriyam |
atīva bhojanaṁ yogī tyajedetāni niścitam || 3 || 33 ||
33. Jogin powinien wyrzec się: 1. Kwasów, 2. środków ściągających, 3. substancji ostrych, 4. soli, 5. gorczycy i 6. rzeczy gorzkich; 7. dużo spacerów, 8. wczesnych kąpieli (przed wschodem słońca) i 9. rzeczy pieczonych na oleju; 10. kradzieży, 11. zabijania (zwierząt), 12. wrogości wobec jakiejkolwiek osoby, 13. pychy, 14. dwulicowości i 15. nieuczciwości; 16. postu, 17. nieprawdy, 18. myśli inne niż te o moksza, 19. okrucieństwa wobec zwierząt; 20. towarzystwa kobiet, 21. kultu ognia (lub obchodzenie się z nim lub siedzenie w jego pobliżu) i 22. dużo rozmów, bez względu na przyjemność lub nieprzyjemność mowy, i wreszcie 23. dużo jedzenia.
Środki
उपायं च प्रवक्ष्यामि क्षिप्रं योगस्य सिद्धये।
गोपनीयं साधकानां येन सिद्धिर्भवेत्खलु॥ ३॥ ३४॥
upāyaṁ ca pravakṣyāmi kṣipraṁ yogasya siddhaye |
gopanīyaṁ sādhakānāṁ yena siddhirbhavetkhalu || 3 || 34 ||
34. Teraz opowiem wam, w jaki sposób szybko można osiągnąć sukces w Jodze; praktykujący musi zachować to w tajemnicy, aby sukces mógł być pewny.
घृतं क्षीरं च मिष्टान्नं ताम्बूलं चूर्णवर्जितम्।
कर्पूरं निष्तुषं मिष्टं सुमठं सूक्ष्मरन्ध्रकम्॥
सिद्धान्तश्रवणं नित्यं वैराग्यगृहसेवनम्।
नामसङ्कीर्तनं विष्णोः सुनादश्रवणं परम्॥
धृतिः क्षमा तपः शौचं ह्रीर्मतिर्गुरुसेवनम्।
सदैतानि परं योगी नियमानि समाचरेत्॥ ३॥ ३५॥
ghṛtaṁ kṣīraṁ ca miṣṭānnaṁ tāmbūlaṁ cūrṇavarjitam |
karpūraṁ niṣtuṣaṁ miṣṭaṁ sumaṭhaṁ sūkṣmarandhrakam ||
siddhāntaśravaṇaṁ nityaṁ vairāgyagṛhasevanam |
nāmasaṅkīrtanaṁ viṣṇoḥ sunādaśravaṇaṁ param ||
dhṛtiḥ kṣamā tapaḥ śaucaṁ hrīrmatirgurusevanam |
sadaitāni paraṁ yogī niyamāni samācaret || 3 || 35 ||
35. Wielki Jogin powinien zawsze przestrzegać następujących zasad: Powinien używać: 1. klarowanego masła, 2. mleka, 3. słodkich potraw i 4. betel bez limonki, 5. kamfory; 6. miłych słów, 7. przyjemnych klasztorów lub odosobnionych cel mających małe drzwi; 8. słuchać dyskursy o prawdzie i 9. zawsze wypełniać swoje obowiązki domowe z wairāgją (bez przywiązania) 10. śpiewać imię Wisznu; 11. i słuchać słodkiej muzyki, 12. mieć cierpliwość, 13. stałość, 14. przebaczenie, 15. wyrzeczenie, 16. oczyszczenie, 17. skromność, 18. oddanie i 19. służbę Guru.
अनिलेऽर्कप्रवेशे च भोक्तव्यं योगिभिः सदा।
वायौ प्रविष्टे शशिनि शयनं साधकोत्तमैः॥ ३॥ ३६॥
anile’rkapraveśe ca bhoktavyaṁ yogibhiḥ sadā |
vāyau praviṣṭe śaśini śayanaṁ sādhakottamaiḥ || 3 || 36 ||
36. Kiedy powietrze wchodzi do słońca, jest to właściwy czas dla Jogina na spożycie pożywienia (tzn. kiedy oddech przepływa przez piṅgalā); kiedy powietrze dostanie się do księżyca, powinien iść spać (tj. gdy oddech przepływa przez lewe nozdrze, czyli iḍā).
सद्यो भुक्तेऽपि क्षुधिते नाभ्यासः क्रियत बुधैः।
अभ्यासकाले प्रथमं कुर्यात्क्षीराज्यभोजनम्॥ ३॥ ३७॥
sadyo bhukte’pi kṣudhite nābhyāsaḥ kriyata budhaiḥ |
abhyāsakāle prathamaṁ kuryātkṣīrājyabhojanam || 3 || 37 ||
37. Jogi (Prāṇājāma) nie należy praktykować tuż po posiłkach ani wtedy, gdy jest się bardzo głodnym; przed rozpoczęciem praktyki należy przyjąć trochę mleka i masła.
ततोऽभ्यासे स्थिरीभूते न तादृङ्नियमग्रहः।
अभ्यासिना विभोक्तव्यं स्तोकं स्तोकमनेकधा॥
पूर्वोक्तकाले कुर्यात्तु कुम्भकान्प्रतिवासरे॥ ३॥ ३८॥
tato’bhyāse sthirībhūte na tādṛṅniyamagrahaḥ |
abhyāsinā vibhoktavyaṁ stokaṁ stokamanekadhā ||
pūrvoktakāle kuryāttu kumbhakānprativāsare || 3 || 38 ||
38. Jeśli ktoś jest ugruntowany w swojej praktyce, nie musi przestrzegać tych ograniczeń. Praktykujący powinien jeść w małych ilościach na raz, ale często; i powinien codziennie ćwiczyć kumbhakę o określonych porach.
ततो यथेष्टा शक्तिः स्याद्योगिनो वायुधारणे।
यथेष्टं धारणाद्वायोः कुम्भकः सिध्यति ध्रुवम्॥
केवले कुम्भके सिद्धे किं न स्यादिह योगिनः॥ ३॥ ३९॥
tato yatheṣṭā śaktiḥ syādyogino vāyudhāraṇe |
yatheṣṭaṁ dhāraṇādvāyoḥ kumbhakaḥ sidhyati dhruvam ||
kevale kumbhake siddhe kiṁ na syādiha yoginaḥ || 3 || 39 ||
39. Kiedy Jogin może, ze swojej woli, regulować powietrze i zatrzymywać oddech (kiedykolwiek i na jak długo) chce, wtedy z pewnością odniesie sukces w kumbhaka, a z sukcesu tylko w kumbhace, nad czym Jogin nie może zapanować?
Pierwszy Etap
स्वेदः संजायते देहे योगिनः प्रथमोद्यमे।
यदा संजायते स्वेदो मर्दनं कारयेत्सुधीः॥
अन्यथा विग्रहे धातुर्नष्टो भवति योगिनः॥ ३॥ ४०॥
svedaḥ saṁjāyate dehe yoginaḥ prathamodyame |
yadā saṁjāyate svedo mardanaṁ kārayetsudhīḥ ||
anyathā vigrahe dhāturnaṣṭo bhavati yoginaḥ || 3 || 40 ||
40. W pierwszym etapie Prāṇājāma ciało jogina zaczyna się pocić. Kiedy się poci, powinien je dobrze wytrzeć, w przeciwnym razie ciało jogina straci dhātu (nastrój).
Drugi i Trzeci Etap
द्वितीये हि भवेत्कम्पो दार्दुरी मध्यमे मता।
ततोऽधिकतराभ्यासाद्गगनेचरसाधकः॥ ३॥ ४१॥
dvitīye hi bhavetkampo dārdurī madhyame matā |
tato’dhikatarābhyāsādgaganecarasādhakaḥ || 3 || 41 ||
41. W drugim etapie następuje drżenie ciała; w trzecim skakanie jak żaba; a kiedy praktyka staje się większa, adept chodzi w powietrzu.
Wājusiddhi
योगी पद्मासनस्थोऽपि भुवमुत्सृज्य वर्तते।
वायुसिद्धिस्तदा ज्ञेया संसारध्वान्तनाशिनी॥ ३॥ ४२॥
yogī padmāsanastho’pi bhuvamutsṛjya vartate |
vāyusiddhistadā jñeyā saṁsāradhvāntanāśinī || 3 || 42 ||
42. Kiedy Jogin, choć pozostając w Padmāsana, będzie mógł wznieść się w powietrze i opuścić ziemię, wtedy wiedz, że osiągnął Wāju-siddhi (powodzenie nad powietrzem), które niszczy ciemność świata.
तावत्कालं प्रकुर्वीत योगोक्तनियमग्रहम्।
अल्पनिद्रा पुरीषं च स्तोकं मूत्रं च जायते॥ ३॥ ४३॥
tāvatkālaṁ prakurvīta yogoktaniyamagraham |
alpanidrā purīṣaṁ ca stokaṁ mūtraṁ ca jāyate || 3 || 43 ||
43. Ale dopóki tego nie osiągnie, niech ćwiczy przestrzeganie wszystkich zasad i ograniczeń podanych powyżej. Z udoskonalenia prāṇājāma wynika zmniejszenie ilości snu, wydalania i moczu.
अरोगित्वमदीनत्वं योगिनस्तत्त्वदर्शिनः।
स्वेदो लाला कृमिश्चैव सर्वथैव न जायते॥ ३॥ ४४॥
arogitvamadīnatvaṁ yoginastattvadarśinaḥ |
svedo lālā kṛmiścaiva sarvathaiva na jāyate || 3 || 44 ||
44. Jogin dostrzegający prawdę uwalnia się od chorób, smutku i nieszczęścia; nigdy nie dostaje (cuchnącego) potu, śliny i robaków jelitowych.
कफपित्तानिलाश्चैव साधकस्य कलेवरे।
तस्मिन्काले साधकस्य भोज्येष्वनियमग्रहः॥ ३॥ ४५॥
kaphapittānilāścaiva sādhakasya kalevare |
tasminkāle sādhakasya bhojyeṣvaniyamagrahaḥ || 3 || 45 ||
45. Kiedy w ciele praktykującego nie występuje wzrost flegmy, wzdęć ani żółci, wtedy może bezkarnie nieregularnie się odżywiać.
अत्यल्पं बहुधा भुक्त्वा योगी न व्यथते हि सः।
अथाभ्यासवशाद्योगी भूचरीं सिद्धिमाप्नुयात्॥
यथा दर्दुरजन्तूनां गतिः स्यात्पाणिताडनात्॥ ३॥ ४६॥
atyalpaṁ bahudhā bhuktvā yogī na vyathate hi saḥ |
athābhyāsavaśādyogī bhūcarīṁ siddhimāpnuyāt ||
yathā dardurajantūnāṁ gatiḥ syātpāṇitāḍanāt || 3 || 46 ||
46. Nie wystąpią wtedy żadne szkodliwe skutki jeśli Jogin spożyje dużą ilość pożywienia, bardzo mało lub wcale. Dzięki sile ciągłej praktyce Jogin osiąga Bhūćari-siddhi, porusza się jak żaba skacząca po ziemi, gdy przestraszy się ją klaskaniem w dłonie.
सन्त्यत्र बहवो विघ्ना दारुणा दुर्निवारणाः।
तथापि साधयेद्योगी प्राणैः कंथगतैरपि॥ ३॥ ४७॥
santyatra bahavo vighnā dāruṇā durnivāraṇāḥ |
tathāpi sādhayedyogī prāṇaiḥ kaṁthagatairapi || 3 || 47 ||
47. Zaprawdę, w Jodze jest wiele trudnych i prawie nie do pokonania przeszkód, a jednak Jogin powinien kontynuować swoją praktykę bez względu na ryzyko; nawet gdyby życie miało podejść do gardła.
ततो रहस्युपाविष्टः साधकः संयतेन्द्रियः।
प्रणवं प्रजपेद्दीर्घं विघ्नानां नाशहेतवे॥ ३॥ ४८॥
tato rahasyupāviṣṭaḥ sādhakaḥ saṁyatendriyaḥ |
praṇavaṁ prajapeddīrghaṁ vighnānāṁ nāśahetave || 3 || 48 ||
48. Następnie niech praktykujący, siedząc w odosobnionym miejscu i powstrzymując swoje zmysły, wypowie poprzez niesłyszalne powtórzenia długą praṇawę OM, aby zniszczyć wszelkie przeszkody. [Notatka: AUM wszystkie trzy dźwięki powinny być wyraźnie wypowiedziane].
पूर्वार्जितानि कर्माणि प्राणायामेन निश्चितम्।
नाशयेत्साधको धीमानिहलोकोद्भवानि च॥ ३॥ ४९॥
pūrvārjitāni karmāṇi prāṇāyāmena niścitam |
nāśayetsādhako dhīmānihalokodbhavāni ca || 3 || 49 ||
49. Mądry praktykujący z pewnością niszczy całą swoją karmę, czy to nabytą w tym życiu, czy w przeszłości, poprzez regulację oddechu.
पूर्वाजितानि पापानि पुण्यानि विविधानि च।
नाशयेत्षोडशप्राणायामेन योगि पुंगवः॥ ३॥ ५०॥
pūrvājitāni pāpāni puṇyāni vividhāni ca |
nāśayetṣoḍaśaprāṇāyāmena yogi puṁgavaḥ || 3 || 50 ||
50. Wielki Jogin za pomocą szesnastu prāṇājāma niszczy różne cnoty i wady, które zgromadził w swoim poprzednim życiu.
पापतूलचयानाहोप्रदहेत्प्रलयाग्निना।
ततः पापविनिर्मुक्तः पश्चात्पुण्यानि नाशयेत्॥ ३॥ ५१॥
pāpatūlacayānāhopradahetpralayāgninā |
tataḥ pāpavinirmuktaḥ paścātpuṇyāni nāśayet || 3 || 51 ||
51. Ten prāṇājāma niszczy grzech, jak ogień spala stertę bawełny; czyni Jogina wolnym od grzechu; następnie niszczy więzy wszystkich jego dobrych uczynków.
प्राणायामेन योगीन्द्रो लब्ध्वैश्वर्याष्टकानि वै।
पापपुण्योदधिं तीर्त्वा त्रैलोक्यचरतामियात्॥ ३॥ ५२॥
prāṇāyāmena yogīndro labdhvaiśvaryāṣṭakāni vai |
pāpapuṇyodadhiṁ tīrtvā trailokyacaratāmiyāt || 3 || 52 ||
52. Potężny Jogin, który poprzez prāṇājāma osiągnął osiem rodzajów mocy psychicznych i przekroczył ocean cnót i występków, swobodnie porusza się po trzech światach.
Zwiększenie Czasu Trwania
ततोऽभ्यासक्रमेणैव घटिकात्रितयं भवेत्।
येन स्यात्सकलासिद्धिर्योगिनः स्वेप्सिता ध्रुवम्॥ ३॥ ५३॥
tato’bhyāsakrameṇaiva ghaṭikātritayaṁ bhavet |
yena syātsakalāsiddhiryoginaḥ svepsitā dhruvam || 3 || 53 ||
53. Następnie stopniowo powinien być w stanie ćwiczyć przez trzy ghaṭikā (3 razy pół godziny czyli jednorazowo przez półtorej godziny, powinien być w stanie wstrzymywać oddech przez ten okres). Dzięki temu Jogin niewątpliwie uzyskuje wszystkie upragnione moce.
Siddhi lub Doskonałości
वाक्सिधिः कामचारित्वं दूरदृष्टिस्तथैव च।
दूरश्रुतिः सूक्ष्मदृष्टिः परकायप्रवेशनम्॥
विण्मूत्रलेपने स्वर्णमदृश्यकरणं तथा।
भवन्त्येतानि सर्वाणि खेचरत्वं च योगिनाम्॥ ३॥ ५४॥
vāksidhiḥ kāmacāritvaṁ dūradṛṣṭistathaiva ca |
dūraśrutiḥ sūkṣmadṛṣṭiḥ parakāyapraveśanam ||
viṇmūtralepane svarṇamadṛśyakaraṇaṁ tathā |
bhavantyetāni sarvāṇi khecaratvaṁ ca yoginām || 3 || 54 ||
54. Jogin nabywa następujące moce: wākja siddhi (proroctwo), przemieszczanie się wszędzie według własnego uznania (kāmaćāri), jasnowidzenie (dūradryszṭi), jasnosłyszenie (dūraśruti), subtelne widzenie (sūkszma-dryszṭi) i moc wchodzenia w cudze ciało (parakājapraweśana), zamienianie metali nieszlachetnych w złoto poprzez pocieranie ich swoimi odchodami i moczem oraz moc stawania się niewidzialnym i wreszcie poruszania się w powietrzu.
II – Ghaṭa Awasthā
यदा भवेद्धटावस्था पवनाभ्यासने परा।
तदा संसारचक्रेऽस्मिन्नास्ति यन्न सधारयेत्॥ ३॥ ५५॥
yadā bhaveddhaṭāvasthā pavanābhyāsane parā |
tadā saṁsāracakre’sminnāsti yanna sadhārayet || 3 || 55 ||
55. Kiedy Jogin poprzez praktykę prāṇājāma osiąga stan ghaṭa (dzban na wodę), wówczas dla niego w tym kręgu wszechświata nie ma nic, czego nie mógłby osiągnąć.
प्राणापाननादबिंदुजीवात्मपरमात्मनः।
मिलित्वा घटते यस्मात्तस्माद्वै घट उच्यते॥ ३॥ ५६॥
prāṇāpānanādabiṁdujīvātmaparamātmanaḥ |
militvā ghaṭate yasmāttasmādvai ghaṭa ucyate || 3 || 56 ||
56. Mówi się, że ghaṭa to stan, w którym prāṇa i apāna waju, nada i bindu, dźiwātma (duch ludzki) i paramātma (duch uniwersalny) łączą się i współpracują.
याममात्रं यदा धर्तुं समर्थः स्यात्तदाद्भुतः।
प्रत्याहारस्तदैव स्यान्नांतरा भवति ध्रुवम्॥ ३॥ ५७॥
yāmamātraṁ yadā dhartuṁ samarthaḥ syāttadādbhutaḥ |
pratyāhārastadaiva syānnāṁtarā bhavati dhruvam || 3 || 57 ||
57. Kiedy uzyska moc wstrzymywania oddechu (tzn. wchodzenia w trans) na trzy godziny, wtedy z pewnością bez wątpienia osiągnie wspaniały stan pratjāhāra.
यं यं जानाति योगीन्द्रस्तं तमात्मेति भावयेत्।
यैरिन्द्रियैर्यद्विधानस्तदिन्द्रियजयो भवेत्॥ ३॥ ५८॥
yaṁ yaṁ jānāti yogīndrastaṁ tamātmeti bhāvayet |
yairindriyairyadvidhānastadindriyajayo bhavet || 3 || 58 ||
58. Jakikolwiek przedmiot dostrzeże Jogin, niech uważa to za ducha. Kiedy znane są sposoby działania różnych zmysłów, można je pokonać.
याममात्रं यदा पूर्णं भवेदभ्यासयोगतः।
एकवारं प्रकुर्तीत तदा योगी च कुम्भकम्॥
दण्डाष्टकं यदा वायुर्निश्चलो योगिनो भवेत्।
स्वसामर्थ्यात्तदांगुष्ठे तिष्ठेद्वातुलवत्सुधीः॥ ३॥ ५९॥
yāmamātraṁ yadā pūrṇaṁ bhavedabhyāsayogataḥ |
ekavāraṁ prakurtīta tadā yogī ca kumbhakam ||
daṇḍāṣṭakaṁ yadā vāyurniścalo yogino bhavet |
svasāmarthyāttadāṁguṣṭhe tiṣṭhedvātulavatsudhīḥ || 3 || 59 ||
59. Kiedy dzięki wielkiej praktyce Jogin może wykonywać jedną kumbhaka przez pełne trzy godziny, kiedy przez osiem daṇḍa (1 daṇḍa = 24 minut, 8 daṇḍa = 3 godziny 12 minut) oddech jogina jest zawieszony, wtedy mędrzec może utrzymać się na kciuku; ale innym wydaje się on szalony.
III – Parićaja
ततः परिचयावस्था योगिनोऽभ्यासतो भवेत्।
यदा वायुश्चंद्रसूर्यं त्यक्त्वा तिष्ठति निश्चलम्॥
वायुः परिचितो वायुः सुषुम्ना व्योम्नि संचरेत्॥ ३॥ ६०॥
tataḥ paricayāvasthā yogino’bhyāsato bhavet |
yadā vāyuścaṁdrasūryaṁ tyaktvā tiṣṭhati niścalam ||
vāyuḥ paricito vāyuḥ suṣumnā vyomni saṁcaret || 3 || 60 ||
60. Następnie poprzez ćwiczenia Jogin osiąga Parićaja-awasthā. Kiedy powietrze opuszczające słońce i księżyc (prawe i lewe nozdrze) pozostaje nieruchome i stałe w eterze kanału suszumṇā, wówczas znajduje się w stanie parićaja.
क्रियाशक्तिं गृहीत्वैव चक्रान्भित्त्वा सुनिश्चितम्।
यदा परिचयावस्था भवेदभ्यासयोगतः॥
त्रिकूटं कर्मणां योगी तदा पश्यति निश्चितम्॥ ३॥ ६१॥
kriyāśaktiṁ gṛhītvaiva cakrānbhittvā suniścitam |
yadā paricayāvasthā bhavedabhyāsayogataḥ ||
trikūṭaṁ karmaṇāṁ yogī tadā paśyati niścitam || 3 || 61 ||
61. Kiedy poprzez praktykę Jogi nabędzie siłę działania (krijā śakti), przebije się przez sześć czakr i osiągnie pewny stan parićaja, wówczas Jogin zaprawdę widzi trojakie skutki karmy.
ततश्च कर्मकूटानि प्रणवेन विनाशयेत्।
स योगी कर्मभोगाय कायव्यूहं समाचरेत्॥ ३॥ ६२॥
tataśca karmakūṭāni praṇavena vināśayet |
sa yogī karmabhogāya kāyavyūhaṁ samācaret || 3 || 62 ||
62. Następnie niech Jogin zniszczy mnóstwo karma poprzez praṇawa (OM); niech osiągnie kājawjūha (mistyczny proces porządkowania różnych skandha ciała), aby cieszyć się konsekwencjami wszystkich swoich czynów lub cierpieć ich konsekwencje w jednym życiu, bez konieczności ponownych narodzin.
अस्मिन्काले महायोगी पंचधा धारणं चरेत्।
येन भूरादिसिद्धिः स्यात्ततो भूतभयापहा॥ ३॥ ६३॥
asminkāle mahāyogī paṁcadhā dhāraṇaṁ caret |
yena bhūrādisiddhiḥ syāttato bhūtabhayāpahā || 3 || 63 ||
63. W tym czasie niech wielki Jogin praktykuje pięciorakie formy dhāraṇa koncentracji na Wisznu, dzięki którym uzyskuje się władzę nad pięcioma żywiołami i usuwa się strach przed zranieniem któregokolwiek z nich. (Ziemia, woda, ogień, powietrze, ākāśa nie mogą mu zaszkodzić). [Notatka: powinien wykonać 5 Kumbhaka w każdym ośrodku lub Ćakra].
आधारे घटिकाः पंच लिंगस्थाने तथैव च।
तदूर्ध्वं घटिकाः पञ्च नाभिहृन्मध्यके तथा॥
भ्रूमध्योर्ध्वं तथा पंच घटिका धारयेत्सुधीः।
तथा भूरादिना नष्टो योगीन्द्रो न भवेत्खलु॥ ३॥ ६४॥
ādhāre ghaṭikāḥ paṁca liṁgasthāne tathaiva ca |
tadūrdhvaṁ ghaṭikāḥ pañca nābhihṛnmadhyake tathā ||
bhrūmadhyordhvaṁ tathā paṁca ghaṭikā dhārayetsudhīḥ |
tathā bhūrādinā naṣṭo yogīndro na bhavetkhalu || 3 || 64 ||
64. Niech mądry Jogin praktykuje dhāraṇā w ten sposób: pięć ghaṭikā (2 godziny) w lotosie ādhāra (Mūlādhāra); pięć ghaṭikā w siedzibie liṅga (Swādhiszṭhāna), pięć ghaṭikā w regionie nad nią (w pępku, Maṇipūra) i to samo w sercu (Anāhata); pięć ghaṭikā w gardle (Wiśuddha) i na koniec niech utrzymuje dhāraṇā przez pięć ghaṭikā w przestrzeni pomiędzy brwiami (Ādźñā). Dzięki tej praktyce żywioły przestają wyrządzać jakąkolwiek krzywdę wielkiemu Joginowi.
मेधावी सर्वभूतानां धारणां यः समभ्यसेत्।
शतब्रह्ममृतेनापि मृत्युस्तस्य न विद्यते॥ ३॥ ६५॥
medhāvī sarvabhūtānāṁ dhāraṇāṁ yaḥ samabhyaset |
śatabrahmamṛtenāpi mṛtyustasya na vidyate || 3 || 65 ||
65. Mądry Jogin, który w ten sposób nieustannie praktykuje koncentrację (dhāraṇā), nigdy nie umiera przez setki cykli wielkiego Brahmā.
IV – Niszpatti
ततोऽभ्यासक्रमेणैव निष्पत्तिर्योगिनो भवेत्।
अनादिकर्मबीजानि येन तीर्त्वाऽमृतं पिबेत्॥ ३॥ ६६॥
tato’bhyāsakrameṇaiva niṣpattiryogino bhavet |
anādikarmabījāni yena tīrtvā’mṛtaṁ pibet || 3 || 66 ||
66. Następnie, poprzez stopniowe ćwiczenia, Jogin osiąga Niszpatti-awasthā (stan doskonałości). Jogin, zniszczywszy wszystkie nasiona karmy, które istniały od początku, pije wodę nieśmiertelności.
यदा निष्पत्तिर्भवति समाधेः स्वेनकर्मणा।
जीवन्मुक्तस्य शांतस्य भवेद्धीरस्य योगिनः॥
यदा निष्पत्तिसंपन्नः समाधिः स्वेच्छया भवेत्।
गृहीत्वा चेतनां वायुः क्रियाशक्तिं च वेगवान्॥
सर्वांश्चक्रान्विजित्वा च ज्ञानशक्तौ विलीयते॥ ३॥ ६७॥
yadā niṣpattirbhavati samādheḥ svenakarmaṇā |
jīvanmuktasya śāṁtasya bhaveddhīrasya yoginaḥ ||
yadā niṣpattisaṁpannaḥ samādhiḥ svecchayā bhavet |
gṛhītvā cetanāṁ vāyuḥ kriyāśaktiṁ ca vegavān ||
sarvāṁścakrānvijitvā ca jñānaśaktau vilīyate || 3 || 67 ||
67. Kiedy dźīwan-mukta (wyzwolony w obecnym życiu), spokojny Jogin osiągnie poprzez praktykę dopełnienie samādhi (medytacji) i kiedy ten stan doskonałego samādhi będzie mógł zostać wywołany aktem woli, wówczas niech Jogin uchwyci się ćetanā (świadoma inteligencja), wraz z powietrzem i siłą (krijā-śakti), pokona sześć kół i zaabsorbuje je w siłę zwaną dźñāna-śakti.
इदानीं क्लेशहान्यर्थं वक्तव्यं वायुसाधनम्।
येन संसारचक्रेस्मिन् भोगहानिर्भवेद्ध्रुवम्॥ ३॥ ६८॥
idānīṁ kleśahānyarthaṁ vaktavyaṁ vāyusādhanam |
yena saṁsāracakresmin bhogahānirbhaveddhruvam || 3 || 68 ||
68. Teraz opisaliśmy zarządzanie powietrzem w celu usunięcia problemów (które czekają na Jogina); dzięki tej wiedzy o wāju-sādhana znikają wszelkie cierpienia i przyjemności w kręgu tego wszechświata.
रसनां तालुमूले यः स्थापयित्वा विचक्षणः।
पिबेत्प्राणानिलं तस्य योगानां संक्षयो भवेत्॥ ३॥ ६९॥
rasanāṁ tālumūle yaḥ sthāpayitvā vicakṣaṇaḥ |
pibetprāṇānilaṁ tasya yogānāṁ saṁkṣayo bhavet || 3 || 69 ||
69. Kiedy umiejętny Jogin, umieszczając język u nasady podniebienia, może pić prāṇa wāju, wówczas następuje całkowite rozpuszczenie wszystkich Jog (tzn. nie potrzebuje już dłużej Jogi).
काकचंच्वा पिबेद्वायुं शीतलं यो विचक्षणः।
प्राणापानविधानज्ञः स भवेन्मुक्तिभाजनः॥ ३॥ ७०॥
kākacaṁcvā pibedvāyuṁ śītalaṁ yo vicakṣaṇaḥ |
prāṇāpānavidhānajñaḥ sa bhavenmuktibhājanaḥ || 3 || 70 ||
70. Kiedy umiejętny Jogin, znając prawa działania Prāṇa i Apāna, może pić zimne powietrze poprzez zaciśnięcie ust w formie wroniego dzioba, wówczas uzyskuje prawo do wyzwolenia.
सरसं यः पिबेद्वायुं प्रत्यहं विधिना सुधीः।
नश्यंति योगिनस्तस्य श्रमदाहजरामयाः॥ ३॥ ७१॥
sarasaṁ yaḥ pibedvāyuṁ pratyahaṁ vidhinā sudhīḥ |
naśyaṁti yoginastasya śramadāhajarāmayāḥ || 3 || 71 ||
71. Ten mądry Jogin, który codziennie pije ambrozyjne powietrze, zgodnie z właściwymi zasadami, niszczy zmęczenie, palenie (gorączkę), rozkład i starość oraz urazy.
रसनामूर्ध्वगां कृत्वा यश्चन्द्रे सलिलं पिबेत्।
मासमात्रेण योगीन्द्रो मृत्युंजयति निश्चितम्॥ ३॥ ७२॥
rasanāmūrdhvagāṁ kṛtvā yaścandre salilaṁ pibet |
māsamātreṇa yogīndro mṛtyuṁjayati niścitam || 3 || 72 ||
72. Kierując język do góry, gdy Jogin będzie mógł pić nektar płynący z księżyca (znajdującego się pomiędzy brwiami), w ciągu miesiąca z pewnością pokona śmierć.
राजदंतबिलं गाढं संपीड्य विधिना पिबेत्।
ध्यात्वा कुण्डलिनीं देवीं षण्मासेन कविर्भवेत्॥ ३॥ ७३॥
rājadaṁtabilaṁ gāḍhaṁ saṁpīḍya vidhinā pibet |
dhyātvā kuṇḍalinīṁ devīṁ ṣaṇmāsena kavirbhavet || 3 || 73 ||
73. Kiedy mocno zamknie głośnię (krtań) właściwą metodą Jogi i kontempluje boginię Kuṇḍalinī, wypije (księżycowy płyn nieśmiertelności), w ciągu sześciu miesięcy zostanie mędrcem lub poetą.
काकचंच्वा पिबेद्वायुं सन्ध्ययोरुभयोरपि।
कुण्डलिन्या मुखे ध्यात्वा क्षयरोगस्य शान्तये॥ ३॥ ७४॥
kākacaṁcvā pibedvāyuṁ sandhyayorubhayorapi |
kuṇḍalinyā mukhe dhyātvā kṣayarogasya śāntaye || 3 || 74 ||
74. Kiedy pije on powietrze przez wroni dziób, zarówno o poranku, jak i wieczorem o zmierzchu, kontemplując, że trafia ono do ujścia Kuṇḍalinī, wyleczone zostaje zapalenie płuc (phthisis).
अहर्निशं पिबेद्योगी काकचंच्वा विचक्षणः।
पिबेत्प्राणानिलं तस्य रोगाणां संक्षयो भवेत्॥
दूरश्रुतिर्दूरदृष्टिस्तथा स्याद्दर्शनं खलु॥ ३॥ ७५॥
aharniśaṁ pibedyogī kākacaṁcvā vicakṣaṇaḥ |
pibetprāṇānilaṁ tasya rogāṇāṁ saṁkṣayo bhavet ||
dūraśrutirdūradṛṣṭistathā syāddarśanaṁ khalu || 3 || 75 ||
75. Kiedy mądry Jogin dzień i noc pije ten płyn przez wrony dziób, jego choroby znikają: z pewnością nabywa zdolność jasnosłyszenia i jasnowidzenia.
दन्तैर्दन्तान्समापीड्य पिबेद्वायुं शनैः शनैः।
ऊर्ध्वजिह्वः सुमेधावी मृत्युं जयति सोचिरात्॥ ३॥ ७६॥
dantairdantānsamāpīḍya pibedvāyuṁ śanaiḥ śanaiḥ |
ūrdhvajihvaḥ sumedhāvī mṛtyuṁ jayati socirāt || 3 || 76 ||
76. Mocno zamykając zęby (poprzez naciśnięcie górnej części dolną szczęką) i unosząc język do góry, mądry Jogin pijący płyn bardzo powoli w krótkim czasie pokona śmierć.
षण्मासमात्रमभ्यासं यः करोति दिने दिने।
सर्वपापविनिर्मुक्तो रोगान्नाशयते हि सः॥ ३॥ ७७॥
ṣaṇmāsamātramabhyāsaṁ yaḥ karoti dine dine |
sarvapāpavinirmukto rogānnāśayate hi saḥ || 3 || 77 ||
77. Kto codziennie wykonuje to ćwiczenie tylko przez sześć miesięcy, zostaje uwolniony od wszelkich grzechów i niszczy wszelkie choroby.
संवत्सरकृताऽभ्यासाद्भैरवो भवति ध्रुवम्।
अणिमादिगुणाल्लब्ध्वा जितभूतगणः स्वयम्॥ ३॥ ७८॥
saṁvatsarakṛtā’bhyāsādbhairavo bhavati dhruvam |
aṇimādiguṇāllabdhvā jitabhūtagaṇaḥ svayam || 3 || 78 ||
78. Jeśli będzie kontynuował to ćwiczenie przez rok, zostanie Bhairawą; uzyskuje moce aṇima itp. i podbija wszystkie żywioły i duchy żywiołów.
रसनामूर्ध्वगां कृत्वा क्षणार्धं यदि तिष्ठति।
क्षणेन मुच्यते योगी व्याधिमृत्युजरादिभिः॥ ३॥ ७९॥
rasanāmūrdhvagāṁ kṛtvā kṣaṇārdhaṁ yadi tiṣṭhati |
kṣaṇena mucyate yogī vyādhimṛtyujarādibhiḥ || 3 || 79 ||
79. Jeśli Jogin potrafi pozostać przez pół sekundy z językiem podniesionym do góry, uwalnia się od chorób, śmierci i starości.
रसनां प्राणसंयुक्तां पीड्य्मानां विचिंतयेत्।
न तस्य जायते मृत्युः सत्यं सत्यं मयोदितम्॥ ३॥ ८०॥
rasanāṁ prāṇasaṁyuktāṁ pīḍymānāṁ viciṁtayet |
na tasya jāyate mṛtyuḥ satyaṁ satyaṁ mayoditam || 3 || 80 ||
80. Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że nigdy nie umiera ten, kto kontempluje poprzez naciskanie języka w połączeniu z płynem życiowym, czyli Prāṇa.
एवमभ्यासयोगेन कामदेवो द्वितीयकः।
न क्षुधा न तृषा निद्रा नैव मूर्च्छा प्रजायते॥ ३॥ ८१॥
evamabhyāsayogena kāmadevo dvitīyakaḥ |
na kṣudhā na tṛṣā nidrā naiva mūrcchā prajāyate || 3 || 81 ||
81. Dzięki tym ćwiczeniom i Jodze staje się jak Kāmadewa, bez rywala. Nie czuje ani głodu, ani pragnienia, ani snu, ani omdlenia.
अनेनैव विधानेन योगीन्द्रोऽवनिमण्डले।
भवेत्स्वच्छन्दचारी च सर्वापत्परिवर्जितः॥ ३॥ ८२॥
anenaiva vidhānena yogīndro’vanimaṇḍale |
bhavetsvacchandacārī ca sarvāpatparivarjitaḥ || 3 || 82 ||
82. Działając według tych metod, wielki Jogin staje się w świecie całkowicie niezależny; a uwolniony od wszelkich przeszkód, może dotrzeć wszędzie.
न तस्य पुनरावृत्तिर्मोदते ससुरैरपि।
पुण्यपापैर्न लिप्येत एतदाक्षरणेन सः॥ ३॥ ८३॥
na tasya punarāvṛttirmodate sasurairapi |
puṇyapāpairna lipyeta etadākṣaraṇena saḥ || 3 || 83 ||
83. Praktykując w ten sposób, nigdy się nie odrodzi, ani nie zostanie skażony cnotą i występkiem, lecz będzie się bawił (przez wieki) z bogami.
चतुरशीत्यासनानि सन्ति नानाविधानि च।
तेभ्यश्चतुष्कमादाय मयोक्तानि ब्रवीम्यहम्॥
सिद्धासनं ततः पद्मासनञ्चोग्रं च स्वस्तिकम्॥ ३॥ ८४॥
caturaśītyāsanāni santi nānāvidhāni ca |
tebhyaścatuṣkamādāya mayoktāni bravīmyaham ||
siddhāsanaṁ tataḥ padmāsanañcograṁ ca svastikam || 3 || 84 ||
84. Istnieją osiemdziesiąt cztery pozycje o różnych trybach. Spośród nich należy przyjąć cztery, o których wspominam poniżej: 1. Siddhāsana; 2. Padmāsana; 3. Ugrāsana; 4. Swastikāsana.
योनिं संपीड्य यत्नेन पादमूलेन साधकः।
मेढोपरि पादमूलं विन्यसेद्योगवित्सदा॥
ऊर्ध्वं निरीक्ष्य भ्रूमध्यं निश्चलः संयतेन्द्रियः।
विशेषोऽवक्रकायश्च रहस्युद्वेगवर्जितः॥
एतत् सिद्धासनं ज्ञेयं सिद्धानां सिद्धिदायकम्॥ ३॥ ८५॥
yoniṁ saṁpīḍya yatnena pādamūlena sādhakaḥ |
meḍhopari pādamūlaṁ vinyasedyogavitsadā ||
ūrdhvaṁ nirīkṣya bhrūmadhyaṁ niścalaḥ saṁyatendriyaḥ |
viśeṣo’vakrakāyaśca rahasyudvegavarjitaḥ ||
etat siddhāsanaṁ jñeyaṁ siddhānāṁ siddhidāyakam || 3 || 85 ||
85. Siddhāsana, która zapewnia praktykującemu sukces, jest następująca: Ostrożnie dociskając piętą joni, drugą piętę Jogin powinien położyć na liṅgam; powinien skierować wzrok ku górze, na przestrzeń pomiędzy brwiami, zachować spokój i powściągnąć zmysły. Jego ciało musi być szczególnie proste i bez zgięć. Miejsce (praktyki) powinno być miejscem oddalonym, bez hałasu.
येनाभ्यासवशाच्छीघ्रं योगनिष्पत्तिमाप्नुयात्।
सिद्धासनं सदा सेव्यं पवनाभ्यासिना परम्॥ ३॥ ८६॥
yenābhyāsavaśācchīghraṁ yoganiṣpattimāpnuyāt |
siddhāsanaṁ sadā sevyaṁ pavanābhyāsinā param || 3 || 86 ||
86. Kto pragnie szybko osiągnąć urzeczywistnienie Jogi poprzez ćwiczenia, powinien przyjąć postawę Siddhāsana i ćwiczyć regulację oddechu.
येन संसारमुत्सृज्य लभते परमां गतिम्।
नातः परतरं गुह्यमासनं विद्यते भुवि॥
येनानुध्यानमात्रेण योगी पापाद्विमुच्यते॥ ३॥ ८७॥
yena saṁsāramutsṛjya labhate paramāṁ gatim |
nātaḥ parataraṁ guhyamāsanaṁ vidyate bhuvi ||
yenānudhyānamātreṇa yogī pāpādvimucyate || 3 || 87 ||
87. Dzięki tej postawie Jogin opuszczając świat, osiąga najwyższy cel i na całym świecie nie ma bardziej tajemnej postawy niż ta. Przyjmując tą postawę i kontemplując w niej, Jogin uwalnia się od grzechu.
उत्तानौ चरणौ कृत्वा ऊरुसंस्थौ प्रयत्नतः।
ऊरुमध्ये तथोत्तानौ पाणी कृत्वा तु तादृशौ॥
नासाग्रे विन्यसेद्दृष्टिं दन्तमूलञ्च जिह्वया।
उत्तोल्य चिबुकं वक्ष उत्थाप्य पवनं शनैः॥
यथाशक्त्या समाकृष्य पूरयेदुदरं शनैः।
यथा शक्त्यैव पश्चात्तु रेचयेदविरोधतः॥
इदं पद्मासनं प्रोक्तं सर्वव्याधिविनाशनम्॥ ३॥ ८८॥
uttānau caraṇau kṛtvā ūrusaṁsthau prayatnataḥ |
ūrumadhye tathottānau pāṇī kṛtvā tu tādṛśau ||
nāsāgre vinyaseddṛṣṭiṁ dantamūlañca jihvayā |
uttolya cibukaṁ vakṣa utthāpya pavanaṁ śanaiḥ ||
yathāśaktyā samākṛṣya pūrayedudaraṁ śanaiḥ |
yathā śaktyaiva paścāttu recayedavirodhataḥ ||
idaṁ padmāsanaṁ proktaṁ sarvavyādhivināśanam || 3 || 88 ||
88. Opiszę teraz Padmāsana, która zapobiega (lub leczy) wszelkie choroby: Skrzyżowawszy nogi, ostrożnie połóż stopy na przeciwległych udach (tj. lewą stopę na prawym udzie i odwrotnie); skrzyżuj obie ręce i połóż je podobnie na udach; ustal wzrok na czubku nosa; dociskając językiem do nasady zębów (podbródek powinien być uniesiony, klatka piersiowa wyprostowana) wciągnij następnie powoli powietrze, napełnij klatkę piersiową z całej siły i wypuść je powoli, nieprzerwanym strumieniem.
दुर्लभं येन केनापि धीमता लभ्यते परम्॥ ३॥ ८९॥
durlabhaṁ yena kenāpi dhīmatā labhyate param || 3 || 89 ||
89. Ta [postawa] nie może być praktykowana przez każdego; tylko mądrzy osiągają w niej sukces.
अनुष्ठाने कृते प्राणः समश्चलति तत्क्षणात्।
भवेदभ्यासने सम्यक्साधकस्य न संशयः॥ ३॥ ९०॥
anuṣṭhāne kṛte prāṇaḥ samaścalati tatkṣaṇāt |
bhavedabhyāsane samyaksādhakasya na saṁśayaḥ || 3 || 90 ||
90. Wykonując i ćwicząc tę postawę, niewątpliwie witalna atmosfera praktykującego natychmiast staje się całkowicie wyrównana i przepływa harmonijnie przez ciało.
पद्मासने स्थितो योगी प्राणापानविधानतः।
पूरयेत्स विमुक्तः स्यात्सत्यं सत्यं वदाम्यहम्॥ ३॥ ९१॥
padmāsane sthito yogī prāṇāpānavidhānataḥ |
pūrayetsa vimuktaḥ syātsatyaṁ satyaṁ vadāmyaham || 3 || 91 ||
91. Siedząc w pozycji Padmāsana i znając działanie Prāṇa i Apāna, kiedy Jogin reguluje oddech, zostaje wyzwolony. Mówię ci prawdę. Zaprawdę, mówię ci prawdę.
प्रसार्य चरणद्वन्द्वं परस्परमसंयुतम्।
स्वपाणिभ्यां दृढं धृत्वा जानूपरि शिरो न्यसेत्॥
आसनोग्रमिदं प्रोक्तं भवेदनिलदीपनम्।
देहावसानहरणं पश्चिमोत्तानसंज्ञकम्॥
य एतदासनं श्रेष्ठं प्रत्यहं साधयेत्सुधीः।
वायुः पश्चिममार्गेण तस्य सञ्चरति ध्रुवम्॥ ३॥ ९२॥
prasārya caraṇadvandvaṁ parasparamasaṁyutam |
svapāṇibhyāṁ dṛḍhaṁ dhṛtvā jānūpari śiro nyaset ||
āsanogramidaṁ proktaṁ bhavedaniladīpanam |
dehāvasānaharaṇaṁ paścimottānasaṁjñakam ||
ya etadāsanaṁ śreṣṭhaṁ pratyahaṁ sādhayetsudhīḥ |
vāyuḥ paścimamārgeṇa tasya sañcarati dhruvam || 3 || 92 ||
92. Rozciągnij obie nogi i trzymaj je rozsunięte; mocno chwyć głowę rękami i połóż ją na kolanach. Nazywa się to Ugrāsana (sroga pozycja), wzmaga ruch powietrza, niszczy otępienie i niepokój ciała i nazywa się ją także Paśćimottāna (postawa skrzyżowana do tyłu). Mądry człowiek, który codziennie praktykuje tę szlachetną postawę, z pewnością może wywołać przepływ powietrza drogą od tyłu.
एतदभ्यासशीलानां सर्वसिद्धिः प्रजायते।
तस्माद्योगी प्रयत्नेन साधयेत्सिद्धमात्मनः॥ ३॥ ९३॥
etadabhyāsaśīlānāṁ sarvasiddhiḥ prajāyate |
tasmādyogī prayatnena sādhayetsiddhamātmanaḥ || 3 || 93 ||
93. Ci, którzy to praktykują, osiągają wszystkie siddhi; dlatego ci, którzy pragną zdobyć moce, powinni ją pilnie praktykować.
गोपनीयं प्रयत्नेन न देयं यस्य कस्यचित्।
येन शीघ्रं मरुत्सिद्धिर्भवेद् दुःखौघनाशिनी॥ ३॥ ९४॥
gopanīyaṁ prayatnena na deyaṁ yasya kasyacit |
yena śīghraṁ marutsiddhirbhaved duḥkhaughanāśinī || 3 || 94 ||
94. Należy to zachować w tajemnicy z największą starannością i nie udostępniać nikomu i każdemu. Dzięki temu łatwo można osiągnąć wāju-siddhi, co niszczy mnóstwo nieszczęść.
Swastikāsana
जानूर्वोरन्तरे सम्यग्धृत्वा पादतले उभे।
समकायः सुखासीनः स्वस्तिकं तत्प्रचक्षते॥ ३॥ ९५॥
jānūrvorantare samyagdhṛtvā pādatale ubhe |
samakāyaḥ sukhāsīnaḥ svastikaṁ tatpracakṣate || 3 || 95 ||
95. Umieść podeszwy stóp całkowicie pod udami, utrzymuj ciało prosto i usiądź swobodnie. Nazywa się to Swastikāsana.
अनेन विधिना योगी मारुतं साधयेत्सुधीः।
देहे न क्रमते व्याधिस्तस्य वायुश्च सिद्ध्यति॥ ३॥ ९६॥
anena vidhinā yogī mārutaṁ sādhayetsudhīḥ |
dehe na kramate vyādhistasya vāyuśca siddhyati || 3 || 96 ||
96. W ten sposób mądry jogin powinien ćwiczyć regulację powietrza. Żadna choroba nie może zaatakować jego ciała i osiąga on wāju siddhi.
सुखासनमिदं प्रोक्तं सर्वदुःखप्रणाशनम्।
स्वस्तिकं योगिभिर्गोप्यं स्वस्तीकरणमुत्तमम्॥ ३॥ ९७॥
sukhāsanamidaṁ proktaṁ sarvaduḥkhapraṇāśanam |
svastikaṁ yogibhirgopyaṁ svastīkaraṇamuttamam || 3 || 97 ||
97. Nazywa się to także Sukhāsana, spokojną postawą. Jogin powinien zachować w tajemnicy tę dającą zdrowie, dobrą Swastikāsana.
इति श्रीशिवसंहितायां हरगौरीसंवादे योगशास्त्रे
तृतीयः पटलः समाप्तः॥ ३॥
iti śrīśivasaṁhitāyāṁ haragaurīsaṁvāde yogaśāstre
tṛtīyaḥ paṭalaḥ samāptaḥ || 3 ||
Dodaj komentarz